Drie architecten, Wiel Arets uit Heerlen, Theo Bosch uit Amsterdam en Grunnar Daan uit Oosternijkerk, werd gevraagd ontwerpen te maken voor een nieuw gebouw. De selectiecommissie heeft uiteindelijk voor het ontwerp van Theo Bosch gekozen.

Geheel onverwacht overleed Bosch op 6 april 1994 na volbrenging van het voorlopig ontwerp. Het werk werd voortgezet door medewerkers van Bosch' architectenbureau onder de naam Compaan Architecten. Tot aan de oplevering van het gebouw in 1998 was Compaan verantwoordelijk voor het definitieve ontwerp, de uitwerking en de bouwbegeleiding. De architect ir. R. Uytenhaak kreeg een superviserende taak.

Het nieuwe gerechtsgebouw bestaat gedeeltelijk uit nieuwbouw en gedeeltelijk uit oudbouw. Het neoclassicistische Guyotplein 2 en Guyotplein 3, het 'Rabenhaupt-huis', dat nog een duidelijk zeventiende-eeuws karakter heeft bewaard, staan op de monumentenlijst en zijn behouden gebleven. In deze 2 panden zijn ook kantoorruimten gemaakt voor de rechterlijke organisatie. De gebouwen zijn aan de nieuwbouw verbonden, ondanks de vele onderlinge niveauverschillen.

Het nieuwbouwgedeelte bestaat uit een ring van kantoren die als begrenzing fungeert. Daarbinnen staan drie losse torens die aan de binnentuin grenzen. In de torens bevinden zich de zittingszalen. Naast deze drie torens zijn er nog twee torens, met grote raampartijen, die als vergader- en kantoorruimten dienen. De torens zijn alle door loopbruggen en trapjes met de kantorenring verbonden.   

Door veel gebruik te maken van glas is een transparant gebouw gecreëerd waar veel daglicht binnenkomt en waar veel doorkijkjes zijn naar de verschillende gebouwdelen.

Op 6 maart 1996 heeft de toenmalige minister van Justitie mevr. mr. W. Sorgdrager de eerste bouwhandeling verricht. Het complex is op 21 januari 1998 opgeleverd.

De hal van de rechtbank is een openbare ruimte waar belangstellenden tijdens de openingstijden vrij in en uit kunnen lopen. Op de begane grond in de publiekshal staat het beeld van Vrouwe Justitia.

De Vrouwe Justitia dateert waarschijnlijk uit 1730. Als maker wordt J. Cres(s)ant opgegeven. Vermoedelijk waren deze gegevens ooit ergens op het beeld weergegeven, maar zijn deze niet meer zichtbaar. Het beeld heeft lange tijd in het gebouw van de rechtbank Utrecht gestaan.

Vrouwe Justitia is gemetamorfoseerd uit een achttiende-eeuws beeld van Diana, de Griekse godin van de jacht. Het gezicht met de diadeem op het hoofd heeft een Griekse vormgeving. Over haar borst loopt de afgezakte bandelier van de pijlenkoker waarmee de omgebonden mantel wordt opgehouden. De onderarm, waaraan de weegschaal hangt, is er in 1964 nieuw aangezet. De oorspronkelijk opgeheven hand aan de gestrekte bovenarm greep naar de pijlen op de rug. Het later aangebrachte houten zwaard staat scheef op het gebeeldhouwde handvat, dat oorspronkelijk een stuk van de boogreep was, maar waaraan de uitsteeksels en de onderkant zijn toegevoegd. In 1990 is Vrouwe Justitia voorzien van nieuwe kleuren.

Het ontwerp heeft als basis 2 massieve kantoorblokken van 6 lagen. Deze staan haaks op de voor- en achtergevel en verbinden het Zaailand met de Willemskade. Beide in zalmrode keramische tegels uitgevoerde dragers zijn met elkaar verbonden door lagere transparante bouwvolumes. De puien van deze verbindende elementen bestaan uit groen geëmailleerd glas in antracietkleurige kozijnen. In het middengebied vormen loopbruggen de verbinding. De technische laag is als een bovenbeëindiging van het gebouw over beide dragers geplaatst.

Aan het Zaailand is de straatwand tussen beide bouwmassieven opgetild. Hierdoor is een uitnodigend voorplein ontstaan, dat toegang verschaft tot de hoofdentree. Deze ligt symmetrisch tussen beide kantoorblokken. Na melding bij de portier komt men via de detectiepoort en scanstraat in een ruime overzichtelijke, 2 verdiepingen hoge centrale hal, met daglichtverlichting via de bovenlichten. Van hieruit worden de bovenliggende kantoorverdiepingen bereikt. De centrale hal is het visitekaartje van het gerechtsgebouw. De zalmkleurige zijmuren contrasteren heel mooi met de donkere vloer van graniet in rastervorm. De koffiehoek en verschillende zitjes, de directe toegang tot de zittingszalen en spreekkamers en de balie geven de hal een publieksvriendelijk karakter.

De openheid voor het publiek beperkt zich tot de begane grond met 7 zittingzalen en 4 enquêtekamers. De rest van het gebouw kent geen openbare zones, maar alleen beveiligde en extra beveiligde gebieden. In de kelder bevinden zich de cellen, ruimten voor celwagens, een fietsenberging, archief- en opslagruimten en ruim 50 parkeerplaatsen voor personeel.

In de loop van de jaren 80 van de twintigste eeuw werd duidelijk dat nieuwbouw van het gerechtsgebouw nodig was. Het bestaande gebouw kon de rechtbankorganisatie al lang niet meer huisvesten. Er is toen besloten de nieuwbouw te realiseren direct achter het oude gebouw, het oude gebouw te verbouwen en beide gebouwen te koppelen. Daarmee bleef het voor-aanzicht van het oorspronkelijke paleis van justitie behouden.

Architect van de nieuwbouw is Wim Quist. Met de nieuwbouw is gestart op 1 maart 1994. Op 1 september 1995 is het gebouw in gebruik genomen. De officiële opening vond plaats op 14 december 1995. De architect had een open gebouw voor ogen en heeft gekozen voor een compositie van drie vleugels die door een tussenvorm met elkaar zijn verbonden. Oudbouw en nieuwbouw lopen in elkaar over via een 'zwevende' verbindingsgang met een glazen wand. Het nieuwe gebouw is evenals het oude opgetrokken in rode baksteen.

De ruimten die voor het publiek toegankelijk zijn, bevinden zich in het oude gedeelte. De werkvertrekken van de medewerkers liggen in het nieuwe gebouw; de cellen en de verhoorkamers in de kelder.

Drie kunstenaars hebben zich ingespannen om het gebouw aan de Brinkstraat te verfraaien. Carin Carpay heeft de 2 kunstwerken in de grote zittingszaal op de eerste verdieping gemaakt. Het gaat om een tweedimensionaal lijnenspel en een compositie van een serie gebakken kleiobjecten, die als zwaluwnesten aan de muur hangen.

Jos van Merendonk heeft in de Tuinzaal de schoon metselwerkwand als 'doek' gebruikt voor een kunstwerk van gebogen en rechte lijnen. Theo Besemer heeft voor de binnentuin, die bedekt is met witte schelpen, een compositie van 10 grote beelden in zwart Indiaas graniet gemaakt.