Het is niet mogelijk om deze procedure zelf bij de rechtbank te beginnen. Alleen het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) kan het verzoek indienen bij de rechtbank.

Als partner, familie, vertegenwoordiger of zorgaanbieder kunt u het CIZ wel vragen om een rechterlijke machtiging te verzoeken bij de rechtbank.

De procedure bij de rechtbank start op het moment dat het CIZ een verzoekschrift indient.

Wat staat er onder andere in het verzoekschrift?

• Dat wordt aangenomen dat de opname en het verblijf of de voortzetting daarvan onvrijwillig is.
• Dat er aan een aantal voorwaarden is voldaan, zoals:
  • Er is sprake van ernstig nadeel als gevolg van de psychogeriatrische aandoening of verstandelijke beperking van cliënt.
  • Opname is noodzakelijk en geschikt om ernstig nadeel te voorkomen.
  • Er zijn geen minder ingrijpende mogelijkheden om het ernstig nadeel te voorkomen.

Ernstig nadeel

Ernstig nadeel is bijvoorbeeld:

• aanzienlijk risico op levensgevaar, ernstig lichamelijk letsel, ernstige financiële schade voor of van cliënt of een ander.
• de situatie dat cliënt met hinderlijk gedrag agressie van anderen oproept.
• de situatie dat de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is.

De zitting wordt gehouden op de rechtbank. Als de cliënt niet in staat is om naar de rechtbank te komen, gaat de rechter naar hem toe.

De rechter moet de cliënt horen, tenzij hij vaststelt dat de cliënt niet in staat is of niet bereid is om zich te laten horen. Dan laat de rechter zich, zo mogelijk, voorlichten door:

• degene die de aanvraag bij het CIZ heeft ingediend
• de vertegenwoordiger
• degene door wie de cliënt wordt verzorgd
• de zorgverantwoordelijke
• de arts die de medische verklaring heeft afgegeven

De rechter kan ook anderen horen en getuigen en deskundigen oproepen.

De rechter neemt zo snel mogelijk een besluit. Is de cliënt al opgenomen? Dan beslist de rechter binnen 3 weken na het indienen van het verzoekschrift of een rechterlijke machtiging wordt verleend.

De rechter kan mondeling of schriftelijk uitspraak doen. In de uitspraak staan de redenen voor het wel of niet afgeven van de machtiging of het afwijken van de gewenste duur. De uitspraak wordt op schrift gezet, dit heet een beschikking. De beschikking wordt onder andere naar de cliënt, de advocaat en het CIZ gestuurd.

Hoe lang duurt de rechterlijke machtiging?

De eerste rechterlijke machtiging duurt maximaal zes maanden.

Daarna kan het CIZ weer een rechterlijke machtiging vragen. De maximale geldigheidsduur van de tweede machtiging is:

• voor mensen met een verstandelijke beperking 2 jaar
• voor mensen met een psychogeriatrische beperking 5 jaar

Vanaf de derde machtiging kan de duur van de machtiging worden vastgesteld op maximaal 5 jaar. Het staat de rechter vrij deze termijnen in te korten.

Tegen de uitspraak is geen hoger beroep mogelijk. In cassatie gaan bij de Hoge Raad is wel mogelijk.