Ik vind het altijd heel moeilijke zaken. Je hebt vaak te maken met 2 verklaringen die recht tegenover elkaar staan. Getuigen zijn er meestal niet. Als rechter kun je niet tot een veroordeling komen op basis van alleen de aangifte. Er moet altijd steunbewijs zijn.

Soms is het wel duidelijk, bijvoorbeeld als een verdachte ontkent dat er seksueel contact is geweest, maar zijn sperma wel is aangetroffen. Dan is zijn verhaal ongeloofwaardig en heb je steunbewijs voor de aangifte. Het wordt veel moeilijker als de verdachte zegt dat ze seks hebben gehad, maar dat het vrijwillig was.

Eerst beoordeel je of er ondersteunend bewijs is voor de verklaring van aangeefster, zoals blauwe plekken of andere verwondingen die passen bij haar verhaal (slachtoffers zijn vrijwel altijd vrouwen). Soms zijn er mensen die kabaal of geschreeuw hebben gehoord of die hebben gezien dat de vrouw daarna helemaal overstuur was. Soms heeft zij meteen erna appjes of smsjes verstuurd waarin staat dat er iets vreselijks is gebeurd. Die kunnen helpen bij het vaststellen van een tijdlijn.
De volgende vraag is dan of de verdachte kon begrijpen dat aangeefster geen seks wilde. Heeft zij duidelijk nee gezegd, hem weggeduwd, geschreeuwd? Ik heb een keer een zaak gehad waarin de man volhield dat de seks vrijwillig was. Maar een getuige die de kamer in was gelopen, had gezien dat de vrouw heel erg huilde. Dan heeft die man toch echt iets uit te leggen.

De verklaring van aangeefster nemen wij altijd serieus. Maar die van de verdachte ook. Het risico dat je iemand onterecht veroordeelt, is in zedenzaken groter omdat er vaak maar weinig bewijs is. Ik heb zelf als rechter-commissaris meegemaakt dat ik tijdens het vooronderzoek mijn twijfels had bij de schuld van een verdachte. Hij zat al 4 dagen vast. Ik heb toen de aangeefster meteen als getuige gehoord en zij vertelde uiteindelijk dat ze vrijwillig met hem naar bed was geweest, maar dat mochten haar ouders niet weten. Daarom had ze de verkrachting verzonnen.

Dat hoeft niet, maar het tijdsverloop moet verklaarbaar zijn. Bij incest bijvoorbeeld duurt het vaak een jaar of 10, 15 voordat iemand gaat praten. Het is dan meestal wel een stuk moeilijker om bewijs te vinden, zeker als de verdachte alles ontkent.

Vaak is het niet zo klip en klaar. Het komt voor dat de 2 betrokkenen ieder hun eigen beeld hebben van wat er is gebeurd. Dat is moeilijk. Je wilt recht doen aan de aangeefster die in de zaal zit en die ervan overtuigd is dat ze verkracht is. Maar ook de verdachte verdient het om serieus te worden behandeld: hij voelt zich onterecht beschuldigd, en is dat misschien ook. Vrijspraak betekent ook niet dat aangeefster heeft zitten liegen. Er is dan simpelweg onvoldoende bewijs voor haar verhaal.
Het is in deze zaken altijd enorm wikken en wegen. Niet alleen over de vraag of er voldoende bewijs is voor het meest waarschijnlijke scenario, maar ook of dat overtuigend is. Dit soort zaken wordt eigenlijk altijd door de meervoudige kamer behandeld, waarin 3 rechters beslissen. Ze leiden best vaak tot lange discussies in de raadkamer. Het zijn dan ook altijd zaken met grote gevolgen voor de betrokkenen.