Tijdens het debat kwamen verschillende initiatieven van gerechten ter sprake: de bijzondere curator, de regierechter en de gespecialiseerde familierechter. De Kamerleden hoorden tijdens werkbezoeken in het land positieve geluiden over deze initiatieven en zouden graag zien dat deze werkwijzen op korte termijn landelijk worden ingevoerd. Naar schatting 10 tot 15 procent van de echtscheidingen verloopt problematisch, met negatieve gevolgen voor kinderen. Circa 1 op de 3 huwelijken strandt. De Rechtspraak had in de aanloop naar het overleg met de Kamer een factsheet gestuurd met het aanbod om mee te denken over oplossingen en daarin haar initiatieven genoemd. De minister zei de Kamerleden ‘van harte aan te bevelen dit aanbod aan te nemen’.

Bij de bijzondere curator, een initiatief van de rechtbank Zeeland-West-Brabant, worden gedragsdeskundigen ingezet die de belangen van kinderen behartigen in vechtscheidingszaken. Zo’n curator geeft het kind een stem, adviseert de rechter over stappen als het kind in de knel zit en probeert ouders ervan te overtuigen hulp te accepteren.  
Bij de regierechter, een pilot van de rechtbank Noord-Nederland, wordt samen met gemeenten gewerkt met 1 rechter per echtscheiding om onnodige escalatie van het conflict te voorkomen. 
Bij de rechtbank Rotterdam worden familierechters speciaal opgeleid in conflictdiagnose en interventiemogelijkheden. Elk scheidend gezin krijgt een vaste rechter toegewezen, die alle problemen in onderlinge samenhang kan behandelen.

SP-Kamerlid Van Nispen wees de minister tijdens het overleg regelmatig op de op dit gebied knellende financieringsmethodiek. De Rechtspraak krijgt per zaak betaald, en volgens Van Nispen moeten rechters tijd en ruimte hebben om vechtscheidingen in goede banen te kunnen leiden: ‘Je kunt wel steeds meer aan rechters vragen, maar er moet wel een adequate financiering zijn.’ CDA-Kamerlid Keijzer vroeg zich af waarom het allemaal zo lang moet duren en waarom het ‘blijft steken in pilots’. Van Wijngaarden (VVD) vroeg de minister het gevoel van urgentie dat in de Kamer leeft, over te brengen aan de Rechtspraak.

Directe aanleiding voor het debat was het initiatief van PvdA-Kamerlid Recourt tot ‘divorce challenge’. Hiermee krijgen maatschappelijke partijen de gelegenheid oplossingen te ontwikkelen en uit te voeren met als doel scheidingen op een meer harmonieuze manier af te ronden. PvdA-Kamerlid Yülcen zei te begrijpen dat de Rechtspraak vanuit de scheiding der machten niet deelneemt aan divorce challenge. Ze verzocht de minister goed te kijken naar de pilots in de Rechtspraak.

Minister Van der Steur begreep het ongeduld bij de Kamerleden, maar zei dat er toch eerst echt moet worden gewacht op de evaluatie van de pilots. ‘Dat vraagt de zorgvuldigheid.’ Voor de bijzondere curator wordt die deze zomer verwacht, voor de regierechter is dat eind 2016. Hij zei ook dat de financiering van dit soort rechtszaken aan de orde zal komen tijdens de prijsonderhandelingen tussen de Raad voor de rechtspraak en de minister die dit jaar worden gevoerd voor de periode 2017-2019.    

Meer informatie