Tot nu toe hadden slachtoffers (of hun nabestaanden) van ernstige misdrijven beperkt spreekrecht. Ze moesten zich beperken tot 'de gevolgen van het strafbare feit'. Slachtoffers en nabestaanden mogen nu ook spreken over de mogelijke bewezenverklaring, het strafbare feit, de schuld van de verdachte(n) en de hoogte van de straf. Doel van de wet is de positie van het slachtoffer tijdens het strafproces, dat van oudsher sterk dadergericht is, te versterken. Het spreekrecht geldt bij misdrijven waar 8 jaar of meer gevangenisstraf voor kan worden gegeven en een aantal andere in de wet genoemde misdrijven, zoals bepaalde zedenmisdrijven, stalking, bedreiging of een verkeersongeval met dood of ernstig lichamelijk letsel tot gevolg.

De Raad voor de rechtspraak adviseerde eerder over het wetsvoorstel. In zijn wetgevingsadvies zei de Raad dat hij voorstander is van een grotere rol voor het slachtoffer tijdens de rechtszaak. Wel waarschuwde de Raad ervoor dat met name als gevolg van het recht om over het bewijs te spreken, slachtoffers als getuige kunnen worden gehoord in de rechtszaal. Dat kan hard aankomen, met als risico dat zij zich opnieuw slachtoffer voelen. Ook wees de Raad erop dat er bij slachtoffers te hoge verwachtingen kunnen ontstaan. De rechter zal immers lang niet altijd rekening kunnen houden met het slachtofferadvies, aangezien hij met veel meer factoren rekening moet houden. Hij is bijvoorbeeld gebonden aan strafmaxima.

De afgelopen tijd hebben slachtoffers en nabestaanden ruimere rechten gekregen. Eerder kregen zij recht op meer informatie en mogelijkheden om schadevergoeding te eisen. Een belangrijke verruiming was de invoering in 2005 van het spreekrecht: sindsdien mogen slachtoffers en nabestaanden in de rechtszaal vertellen over hun leed en de consequenties daarvan. In 2012 werd dit spreekrecht uitgebreid, onder andere door meer betrokkenen rond het slachtoffer spreekrecht toe te kennen. Het onbeperkte spreekrecht komt hier nu bij.