Het evaluatieonderzoek wijst uit dat die beoogde doelstelling voor een belangrijk deel is gerealiseerd: via een procedure bij de wijk- en regelrechter krijgen partijen de mogelijkheid op een snelle, goedkope en een­voudige wijze een geschil aan de kantonrechter voor te leggen. Ook komen partijen vaak tot een oplossing van hun conflict. ‘Initiatieven als de wijk- en regelrechter zijn gericht op samenwerking, aanpak van multiproblematiek en het vinden van duurzame oplossingen voor problemen’, aldus Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak. Beide pilots passen in de doelstelling van het programma maatschappelijke effectieve rechtspraak (MER) van de Rechtspraak.

Uit de evaluatie komt naar voren dat de eenvoudigere procedure bij een wijk- en regelrechter er voor zorgt dat deze beter te begrijpen en te volgen zijn voor mensen, zonder dat daar een juridische achtergrond voor nodig is. Dat maakt dat partijen bijvoorbeeld ook geen bijstand van een advocaat nodig hebben en zelf de procedure kunnen voeren. Deze begint met een aanmeldformulier, in plaats van met een dagvaarding, wat normaal het geval zou zijn. Daarop geven de partijen in een paar zinnen aan waar het conflict over gaat en voeren daar zelf het woord over. Verder worden er geen processtukken uitgewisseld. De kosten van een procedure zijn hierdoor een stuk lager dan bij een regulier proces.

Ook blijkt uit het onderzoek dat zaken sneller ter zitting komen en worden afgehandeld. Zo kwamen in Rotterdam 73 procent van de ingeroosterde zaken binnen 60 dagen op zitting. In Den Haag was dit 46 procent. In een reguliere dagvaardingsprocedure worden zaken normaal gesproken pas 4 of 5 maanden na het uitbrengen van de dagvaarding op zitting behandeld. Zowel de wijk- als regelrechter proberen tijdens deze zittingen in gesprek te gaan met beide partijen of het geschil niet in onderling overleg kan worden opgelost. Zo wordt voorkomen dat het geschil verder ‘juridiseert’ en de kosten verder oplopen. Partijen blijken zo vaak goed uit conflicten te kunnen komen, laat het onderzoek zien. In Rotterdam lukte dit in 84 procent en in Den Haag in 61 procent van de behandelde zaken.

Burgers en bedrijven met een civiel geschil kunnen terecht bij de Rotterdamse regelrechter. De Haagse wijkrechter buigt zich over conflicten die invloed hebben op de leefbaarheid van de wijk, zoals conflicten tussen buren. Beide pilots dragen bij aan de maatschappelijke en sociale functie van rechtspraak. Zij zijn gericht op rechtzoekenden die de stap naar de reguliere rechter niet gemakkelijk nemen omdat die te ingewikkeld of te duur is, bijvoorbeeld door inzet van een advocaat of andere gemachtigde. Door de coronacrisis worden de Regelrechterzaken nu via Skype behandeld. Landelijk zijn er meer innovatieve manieren van rechtspraak in de praktijk gebracht, zoals bijvoorbeeld ook de Overijsselse Overlegrechter.

Lees hier het volledige evaluatierapport over de wijk- en regelrechter