​2010-RM-Evaluatie-belastingrechtspraak-in-twee-instanties-Eindrapport-fase-III.pdf

Auteurs: Prof. mr. R.J.G.M. Widdershoven, Mr. M.J.M. Verhoeven
Research Memoranda, nummer 7-2010
Raad voor de rechtspraak, februari 2011

Research Memoranda Nummer 5 / november 2023 - Beslissingen over kinderen in problematische opvoedingssituaties (pdf, 439,7 KB)

In 2023 heeft Juffer een update verzorgd van dit rapport. Dit herziene research memorandum met de laatste wetenschappelijke inzichten verscheen in november 2023 (jaargang 18, nr. 5).

Kinderrechters nemen beslissingen die verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor kinderen en hun ouders zoals het wel of niet uit huis plaatsen van een kind, of het toewijzen van een kind aan een van de ouders. Zij baseren hun oordeel mede op rapportages die zijn opgesteld door medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg of andere instanties.

De in het onderzoek bijeengebrachte informatie ondersteunt kinderrechters bij hun inschatting van de opvoedingsproblematiek en helpt hen bij de beoordeling van de deskundigenadviezen. Het rapport laat zien hoe bepalend de kwaliteit van de interactie tussen de opvoeder en jonge kinderen, al vanaf hun geboorte, is voor de kwaliteit van de gehechtheid. Een veilige gehechtheidsrelatie geldt als een beschermende factor voor de verdere ontwikkeling van het kind. Met nadruk waarschuwt de auteur voor het nogal wijdverbreide misverstand dat niet veilig gehechte jonge kinderen geen baat meer zouden hebben aan correctieve interventies op latere leeftijd. Het is daarom dat zij uitgebreid aandacht besteedt aan populaire valkuilen en concrete aanbevelingen formuleert. Centraal daarbij staat de notie: sensitief ouderschap. Het is voor de rechters van belang daarop hun focus te richten bij hun poging om de ouder-kindrelatie te verbeteren.

Auteur: dr. F. Juffer
Research Memoranda, nummer 6-2010
Raad voor de rechtspraak, oktober 2010

Rechtspreken: samen of alleen. Over meervoudige en enkelvoudige rechtspraak. (pdf, 2,7 MB)

Uit het onderzoek ‘Rechtspreken: samen of alleen’ blijkt dat de keuze van het soort zaken dat aan de meervoudige kamer wordt toebedeeld, afhangt van (vaak ongeschreven) inhoudelijke en functionele criteria die in de rechtspraktijk zijn ontwikkeld. Zaken die volgens de toedelers juridisch ingewikkeld of publicitair gevoelig zijn, worden meervoudig behandeld. Dat geldt ook voor zaken die betrekking hebben op nieuwe regelgeving of als het materiële of financiële belang van de zaak groot is. In het rapport van de onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen staat verder dat meer dan 90 procent van de respondenten meent dat van meervoudige afdoening een (zeer) gunstig effect op de kwaliteit van de rechtspraak uitgaat. Tegen een frequenter meervoudig afdoen van zaken staan over het algemeen slechts financiële bezwaren in de weg. Toch kan rechtspraak door één rechter volgens de respondenten ook voordelen hebben, bijvoorbeeld in de snelheid waarmee een uitspraak tot stand komt. Ook kan het bijdragen aan een vruchtbare dialoog tussen rechtzoekenden en rechter. Het rapport levert de basis voor verder verdiepend onderzoek naar het kwalitatieve effect van meervoudigheid.

Auteurs: R. Baas, L.E. de Groot-van Leeuwen, M.T.A.B. Laemers.
Research Memoranda. nr 5-2010
Raad voor de rechtspraak, augustus 2010

De minimumstraf opnieuw bezien (pdf, 1,7 MB)

Over de effecten van minimumstraffen op de ontwikkeling van criminaliteit en de beïnvloeding van het veiligheidsgevoel bij burgers is zo goed als niets bekend. Dat concludeert Peter J. P. Tak, emeritus hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen, in zijn onderzoek ‘De minimumstraf opnieuw bezien. Een geactualiseerde beknopte rechtsvergelijking.’
Het onderzoek is gebaseerd op analyses van de juridische literatuur, invloedrijke dagbladen en raadpleging van deskundigen. Na een beschrijving van de minimumstrafstelsels in een groot aantal Europese landen zoomt de studie in op Frankrijk – waar de minimumstraf in 2007 heringevoerd werd – en op Engeland en Wales, waar de stelsels in 2005 aanmerkelijk verfijnd werden.

Taks voornaamste conclusie luidt dat het onmogelijk is de onderzochte stelsels in een typologie onder te brengen: Verschillen tussen de strafkaders lopen daarvoor te ver uiteen. In geen van de landen is onderzoek beschikbaar waaruit onomstotelijk blijkt dat invoering van minimumstraffen tot minder criminaliteit of recidive heeft geleid. Ook in de achtergronden van de introductie schuilt weinig gemeenschappelijks. Voor zover er sprake is van publieke onvrede over straftoemeting is het onzeker of dat gevoel verdwijnt door de invoering van minimumstraffen. Wat wel vaststaat, is dat minimumstraffen tot capaciteitsproblemen in het gevangeniswezen en stijgende financiële lasten kunnen leiden.

Auteurs: Peter J.P. Tak
Research Memoranda. nr 4-2010
Raad voor de rechtspraak, juli 2010

Vormfouten-in-de-Verenigde-Staten.pdf (pdf, 2,1 MB)

Nederland dient aansluiting te zoeken bij de ondubbelzinnige manier waarop in de Verenigde Staten op strafrechtelijke vormfouten wordt gereageerd. Bij het vormgeven van die ambitie speelt de Hoge Raad een belangrijke rol, zo concludeert mr. R. Kuiper na het vergelijkend onderzoek tussen beide landen dat hij uitvoerde in opdracht van de Raad voor de rechtspraak.
De centrale vraag van het onderzoek was welke lessen het Nederlandse strafrecht kan leren van de wijze waarop men in de VS op vormfouten reageert. Het onderzoek richtte zich zowel op de werkwijze van de Amerikaanse strafrechter bij zijn belangenafweging in individuele gevallen als op het gehele stelsel van reacties op vormfouten.
De auteur pleit voor versterking van de rol van de Hoge Raad ten aanzien van de reacties op vormfouten. Meer duidelijkheid over de daarmee door de strafrechter na te streven doelen komt de rechtseenheid en rechtszekerheid ten goede. Om effectief te kunnen reageren, pleit onderzoeker Kuiper voor een databank en een jaarlijkse rapportage voor inzicht in frequentie, aard en oorzaken van vormverzuimen.

Auteur: R. Kuiper
Research Memoranda, nr 3-2010
Raad voor de rechtspraak, juni 2010

Conservatoir beslag in Nederland: zekerheid en pressiemiddel (pdf, 1,4 MB)

De wetgeving rond conservatoir beslag geeft drie waarborgen voor een evenwichtige rechtsgang bij conservatoir beslag. In opdracht van de Raad voor de rechtspraak onderzochten mr. M. Meijsen en prof. mr. A.W. Jongbloed, beiden verbonden aan het Molengraaff Instituut voor Privaatrecht van de Universiteit Utrecht, of die drie onderdelen in de praktijk het bedoelde evenwicht in rechtsbescherming van zowel de eiser als de ook realiseren. De onderzoekers beantwoorden die vraag negatief. Zij menen dat er sprake is van een uitholling van de waarborgfuncties en dat er geen sprake meer is van het destijds door de wetgever voorziene evenwicht. In dat verband wijzen ze erop dat in twee derde van de gevallen van beslaglegging het leggen van druk op de wederpartij een belangrijke rol speelt, wat anders is dan de in de wet bedoelde zekerheidsstellende functie van de voorziening.
Verbetering van de situatie zou volgens de onderzoekers ontstaan als de rechters bij de toetsing van het verzoek meer aansluiting zoeken bij de substantiëringsplicht.

Auteurs: M. Meijsen, A.W. Jongbloed
Research Memoranda, nr 2-2010, Raad voor de rechtspraak, mei 2010

RM specialisatie loont.pdf (pdf, 2,2 MB)

Auteurs: A. Böcker, T. Havinga, A. Jettinghoff, C. Klaassen en L. Bakker
Research Memoranda, nr 1-2010, Raad voor de rechtspraak, maart 2010