De gemeente Maashorst verleende in juli 2023 onder voorwaarden haar medewerking aan het huisvesten van 300 asielzoekers (voor 3 jaar) in het hotel in Uden. Eén van de voorwaarden was dat het COA een omgevingsvergunning moest aanvragen bij de gemeente. In totaal 32 omwonenden stapten naar de rechter en vroegen uitstel van de huisvesting. Een dag voor de behandeling van dit zogeheten kort geding bij de rechtbank, nam de gemeente een zogenaamd gedoogbesluit waarmee – in afwachting van een besluit op de vergunningaanvraag van het COA - zij toestaat dat de asielzoekers opgevangen worden. De asielzoekers zouden vanaf maandag 11 december in het hotel onderdak krijgen.

Volgens de omwonenden zijn hun belangen door de gemeente veronachtzaamd en voelen zij zich niet gehoord. Ze zijn niet zozeer tegen de komst van asielzoekers, maar willen graag inspraak en een mogelijkheid om bezwaar te maken tegen een besluit van de gemeente. Dat is nu niet aan orde. De omwonenden willen die mogelijkheid hebben, vóórdat er asielzoekers in het hotel worden opgevangen. Zo kan getoetst worden of de opvang van asielzoekers op die locatie kan plaatsvinden zonder onevenredige aantasting van hun leefomgeving.

De gemeente verleent nu volgens de omwonenden medewerking aan de opvang voordat zicht is of de randvoorwaarden (zoals parkeergelegenheid, (brand)veiligheid en het verminderen van geluidsoverlast) gerealiseerd kunnen worden. Ook hebben de omwonenden nog altijd geen duidelijkheid over de samenstelling van de groep asielzoekers en is niet gekeken naar de mogelijkheid van spreiding van de asielzoekers over de gemeente. De asielzoekers zouden op 11 december 2023 hun intrek in het hotel mogen nemen en dan is er sprake van een onomkeerbare situatie, stellen de omwonenden.

De gemeente stelt kort gezegd dat zij een maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft in de opvang van asielzoekers. Met de zorgen, zienswijzen en belangen van betrokkenen is rekening gehouden bij de invulling van de voorwaarden die de gemeente aan de medewerking verbond. Alle voorbereidende besluiten zijn volgens de gemeente zorgvuldig tot stand gekomen en dit zou steeds openbaar zijn gemaakt (op de eigen website en op informatieavonden). Volgens de gemeente is er op voorhand geen reden om aan te nemen dat een vergunning geweigerd zal worden voor de opvang van asielzoekers. Daarom zet zij de medewerking door.

Het is duidelijk dat er op dit moment dringend behoefte is aan extra opvang voor asielzoekers in heel Nederland. De gemeente Maashorst heeft daarom onmiskenbaar een groot maatschappelijk, dringend en algemeen belang voor het leveren van een bijdrage aan die opvang. Dit zijn omstandigheden die een gedoogbesluit van de gemeente aanvaardbaar kunnen maken. Ook in dit soort gevallen mogen echter niet de belangen van de direct omwonenden worden vergeten.

Volgens de rechter is dat hier wel aan de hand. De gemeente geeft namelijk zelf aan dat de onderzoeken naar de gevolgen van de asielopvang voor de leefomgeving nog niet zijn afgerond. Dit rijmt niet met de stelling van de gemeente die erop neerkomt dat met de zorgen, zienswijzen en belangen van betrokkenen rekening is gehouden. Daarnaast heeft de gemeente nog altijd geen besluit genomen waartegen omwonenden bezwaar kunnen maken. Hierdoor zien de omwonenden zich terecht voor een voldongen feit gesteld.

Al met al oordeelt de rechter dat de gemeente onzorgvuldig heeft gehandeld. Zij mag daarom vooralsnog niet toestaan om asielzoekers in het hotel in Uden op te vangen. De gemeente moet nu eerst een besluit nemen op de vergunningaanvraag van het COA. Daarna hebben de omwonenden 2 weken de tijd om een bezwaarschrift in te dienen en een verzoek te doen om voorlopige voorziening bij de bestuursrechter. In dat geval mogen er tot de bestuursrechter heeft beslist geen asielzoekers in het hotel gehuisvest worden.