In de wijkrechtbank werken ketenpartners samen om de problemen van een betrokkene in diverse leefgebieden samen met hem/haar op te lossen. De wijkrechtbank stimuleert op die manier dat betrokkenen hun leven op orde brengen, aan herstel werken voor henzelf en de buurt, het eventuele slachtoffer onder ogen komen, een dagbesteding zoeken en bijvoorbeeld iets doen aan mogelijke schulden of andere problemen.
In strafzaken
De officier van justitie kan besluiten een bekennende verdachte van een (licht) strafbaar feit voor te brengen in de wijkrechtbank als duidelijk is dat die verdachte kampt met diverse problemen. Te denken valt aan schulden, een vechtscheiding, drugsgebruik, schoolverzuim of huisvestingsproblemen.
De verdachte moet toestemming geven voor de behandeling bij de wijkrechtbank. Dat gebeurt via een advocaat. Is die toestemming er, dan komen de betrokken instanties bij elkaar in het zogenaamde casusoverleg om alvast samen de mogelijkheden en onmogelijkheden in kaart te brengen.
Tijdens de zitting van de wijkrechtbank luistert de rechter naar het verhaal van de verdachte en bespreekt de rechter alle problemen die spelen. Bij die zitting zijn naast de advocaat van de verdachte, ook de organisaties aanwezig die al hebben nagedacht over een mogelijke aanpak.
De rechter verkent op de zitting mogelijke oplossingen en maakt concrete afspraken daarover met iedereen. De verdachte moet actief meewerken. Doet de verdachte dat niet, dan zal de officier van justitie de zaak alsnog voor een gewone strafrechter brengen. Werkt de verdachte goed mee aan alle afspraken, dan kan de officier van justitie besluiten de verdachte niet meer voor een strafrechter te brengen en de zaak te sluiten.
Aanpak schulden
Een zorgverzekeraar kan besluiten om een kwestie voor te leggen aan de wijkrechtbank. Het gaat om zaken:
- waarbij iemand zijn premie en/of eigen bijdrage (de vordering van de zorgverzekeraar) niet heeft betaald;
- en waarbij de zorgverzekeraar verwacht dat die betrokkene het eens is met de vordering;
- en het vermoeden is dat de betrokkene naast die schuld kampt met meerdere problemen. Te denken valt aan andere schulden, een vechtscheiding, psychische problemen, verslaving of huisvestingsproblemen.
Als de zorgverzekeraar de zaak voorlegt aan de wijkrechtbank, krijgt de betrokkene bericht van de wijkrechtbank. Als de betrokkene vervolgens toestemming geeft om zijn gegevens te delen met een advocaat, neemt de advocaat contact op met de betrokkene om uitleg te geven over de procedure bij de wijkrechtbank. De betrokkene moet instemmen met een behandeling bij de wijkrechtbank, dat gebeurt via de advocaat. Is die toestemming er, dan vraagt de wijkrechter aan de betrokken organisaties om een rapportage over de betrokkene en zijn problematiek uit te brengen. Daarna volgt een zitting.
