Laden...

Direct naar inhoud Direct naar zoekformulier

Ouderlijk gezag

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksHome > Onderwerpen > Ouderlijk gezag

Ouderlijk gezag

Als u het gezag over een kind jonger dan 18 jaar heeft, betekent dit dat u het kind moet opvoeden en verzorgen. Ouders krijgen vaak automatisch het ouderlijk gezag, maar soms is het nodig om gezag aan te vragen bij de rechter. De gezagsprocedures bij de rechter vallen onder het civiel recht. Soms bent u verplicht om een advocaat in te schakelen, soms niet.

Ouderlijk gezag

Ouderlijk gezag betekent dat de juridische ouder(s) verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en verzorging van het kind. Het gezag kan ook bij iemand anders of een instelling liggen. Die heet dan voogd.

Wetswijziging gezamenlijk gezag door erkenning per 1 januari 2023

Bent u (de ouders van het kind) niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap? Dan krijgt u bij het erkennen van uw kind op of na 1 januari meestal automatisch gezamenlijk gezag. U hoeft het gezag niet langer aan te vragen bij de rechtbank. Meer informatie over automatisch ouderlijk gezag.

 

Wat betekent ouderlijk gezag hebben? 

Wat moet u doen volgens de wet als u het gezag heeft?

  • u verzorgt het kind en voedt het op
  • u draagt de kosten voor het kind
  • u betaalt het levensonderhoud en de studiekosten van een jongere tot 21 jaar 
  • u beheert de spullen en het geld
  • u bent wettelijke vertegenwoordiger, bijvoorbeeld: 

 

Snel naar: 

 

 

Wanneer heeft u automatisch ouderlijk gezag?

Gehuwde of geregistreerde ouders

Gehuwde ouders of ouders met een geregistreerd partnerschap hebben automatisch gezamenlijk gezag over hun kind. Zij hoeven niets te regelen bij de rechtbank.

Ongehuwde of niet-geregistreerde ouders (kind erkend na 1 januari 2023) 

Dan heeft de erkenner meestal automatisch samen met de moeder het gezag over het kind. Als gevolg van gewijzigde wetgeving hoeft het gezamenlijk gezag niet meer door de moeder en de erkenner te worden aangevraagd bij de rechtbank. Lees hieronder welke uitzonderingen gelden voor deze regeling. 

Let op: de gewijzigde wetgeving geldt niet voor (ongeboren) kinderen die zijn erkend vóór 1 januari 2023. Zij vallen onder de oude wetgeving. De ouders moeten het gezamenlijk gezag aanvragen bij de rechtbank. 

Weet u niet meer of het kind is erkend voor of na 1 januari 2023? U kunt deze datum terugvinden in een bijlage (de ‘latere vermelding’) bij de geboorteakte van het kind. 

 

Uitzonderingen automatisch ouderlijk gezag door erkenning

Voor ongehuwde of niet-geregistreerde ouders, van wie het kind is erkend op of na 1 januari 2023, geldt een aantal situaties waarin geen gezamenlijk gezag volgt: 

 

 

 Wie heeft gezag en wanneer?
>Alles uitklappen

  • Bent u de biologische moeder? Dan krijgt u automatisch het ouderlijk gezag. 

    • Eenhoofdig. U krijgt in uw eentje het gezag als u niet getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft
    • Gezamenlijk. Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft:
      • met uw mannelijke partner altijd
      • met uw vrouwelijke partner als de donor onbekend is volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting
      • met uw vrouwelijke partner als de donor bekend is en deze het kind niet erkent
    • Gezamenlijk. Als u niet getrouwd bent of geen geregistreerd partnerschap heeft: 
      • met de erkenner van het kind, als deze het kind op of na 1 januari 2023 heeft erkend en er geen sprake is van een uitzonderingssituatie.

    U krijgt geen gezag als u:

    • minderjarig bent (zie onderstaande uitzondering) 
    • onder curatele staat
    • een geestelijke stoornis heeft waardoor u het gezag niet kunt uitoefenen.

    • Bent u de biologische moeder en 16 of 17 jaar? Dan vraagt u een meerderjarigheidsverklaring aan om gezag over uw kind te krijgen. Hiervoor moet u een advocaat inschakelen.
    • Bent u de biologische moeder en jonger dan 16 jaar? Dan krijgt het kind een voogd totdat u 18 jaar oud bent. Een voogd is een niet-ouder met gezag.

    • Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap met de moeder op het moment van de geboorte? Dan krijgt u automatisch het gezamenlijk gezag. Voor duomoeders (rijksoverheid.nl) geldt dit alleen als de donor onbekend is volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting en daarvan een verklaring is overgelegd bij de geboorteaangifte.
    • Trouwt u of sluit u een geregistreerd partnerschap met de moeder ná de geboorte? Dan krijgt u automatisch het gezamenlijk gezag. Voorwaarde is wel dat u als vader of duomoeder het kind heeft erkend.
    • Bent u als niet-ouder getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap met de moeder op het moment van de geboorte? Dan krijgt u alleen gezamenlijk gezag als er geen andere ouder is (rijksoverheid.nl)
    • Bent u niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap met de moeder op het moment van de geboorte? En heeft u het (ongeboren) kind erkend voor 1 januari 2023? Dan vraagt u samen met de moeder gezamenlijk gezag aan met een formulier, zonder advocaat.
    • Bent u niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap met de moeder op het moment van de geboorte? En heeft u het (ongeboren) kind erkend na 1 januari 2023? Dan deelt u automatisch het ouderlijk gezag met de moeder, tenzij de uitzonderingen van toepassing zijn.

 

Gezag aanvragen

(Gezamenlijk) gezag aanvragen kan op 2 manieren:

  1. Gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen met formulier, zonder advocaat. Als u voldoet aan de voorwaarden, schrijft de griffier van de rechtbank de beslissing in het gezagsregister.

    Deze procedure is bestemd voor:
    • 2 ouders

  2. Gezag aanvragen bij de rechter via de procedure Verzoek gezag. Hierbij is een advocaat verplicht. Ook gelden bepaalde voorwaarden.

    Deze procedure is bestemd voor:
    • gezamenlijk gezag van een ouder en een niet-ouder 
    • gezag door 1 ouder (eenhoofdig gezag)

 

 

 Goed om te weten over ouderlijk gezag

>Alles uitklappen

  • Met ‘ouders’ worden de juridische ouders bedoeld. Dit hoeven niet de biologische ouders van een kind te zijn.

    Volgens de wet is de moeder van het kind:

    • de vrouw uit wie het kind geboren is 
    • de vrouw die het kind heeft geadopteerd 
    • de vrouw die het kind heeft erkend
    • de vrouw van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld

    Als het kind verwekt is door kunstmatige bevruchting door een onbekende donor (volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting) is de vrouw met wie de biologische moeder op het moment van de geboorte getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft ook de moeder van het kind.

    Volgens de wet is de vader van het kind: 

    • de man die met de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft tijdens de geboorte van het kind
    • de man die het kind heeft geadopteerd
    • de man die het kind heeft erkend
    • de man van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld

  • Bij ouderlijk gezag hebben de ouders of heeft 1 ouder het gezag. Bij voogdij heeft iemand anders dan de ouder of een instelling het gezag. 

    U kunt het gezag hebben over een kind als u 18 jaar of ouder bent, behalve:

    • als u onder curatele staat
    • als u een geestelijke stoornis heeft waardoor u het gezag niet kunt uitoefenen.

  • Na een scheiding houdt u het gezamenlijk gezag. Wilt u dit niet? Dan vraagt u eenhoofdig gezag aan via een procedure Verzoek gezag. De rechter wijst eenhoofdig gezag alleen toe als het echt niet anders kan.

    In een procedure Verzoek gezag:

    • is een advocaat verplicht
    • bepaalt de rechter voor elk kind afzonderlijk welke ouder het eenhoofdig gezag krijgt
    • kijkt de rechter altijd naar het belang van het kind
    • vraagt de rechter bij een kind ouder dan 12 jaar naar zijn of haar mening

    • Bij gezamenlijk gezag: de overlevende ouder krijgt het gezag
    • Bij eenhoofdig gezag: de andere ouder krijgt het gezag of een ander (bijvoorbeeld de grootouders of een nieuwe partner). De rechter bepaalt dit.
    • Als beide ouders overlijden, dan bepaalt de rechter wie de voogd (niet-ouder met gezag) van het kind wordt. U kunt in uw testament of in het Gezagsregister iemand aanwijzen.

  • Het gezag eindigt als het kind 18 jaar wordt. U moet dan nog wel het kind onderhouden tot het 21 jaar is.

    Soms beëindigt de rechter het gezag op verzoek van de Raad van de Kinderbescherming. Dit kan gebeuren als de rechter oordeelt dat u niet in staat bent de verantwoordelijkheid voor het verzorgen en opvoeden van uw kind te dragen. Een advocaat neemt dan contact met u op, dit is gratis.

Gezagsregister

In het Gezagsregister staan de beslissingen over het gezag. Het Gezagsregister is openbaar. Iedereen kan een uittreksel uit het Gezagsregister aanvragen. Hoe dat moet, verschilt per rechtbank. Lees meer daarover bij het Gezagsregister.

Staat een kind niet in het register? Dan is er nooit een beslissing over het gezag geweest en hebben in principe 1 of beide ouders volgens de wet automatisch het ouderlijk gezag. 

 

Afwijkende gezagssituaties 

Let op, de gezagssituatie kan anders zijn dan de informatie op rechtspraak.nl als: 

  • een kind in het buitenland is geboren of in het buitenland heeft gewoond 
  • een rechter in Nederland of in het buitenland een beslissing heeft genomen, waardoor iemand geen gezag meer heeft of juist wel. 

 

 

Vraag en antwoord

Hoe krijg ik gezag over mijn kind als ik minderjarig ben?

Bent u de biologische moeder en 16 of 17 jaar? U kunt de rechter vragen om een meerderjarigheidsverklaring. Een minderjarige vader kan geen gezag aanvragen.

Hoe lang duurt de aanvraag gezamenlijk gezag (formulier)?

Na 2 weken ontvangt u op het adres waar het kind staat ingeschreven van de griffie een uittreksel uit het Gezagsregister. Vanaf dat moment oefent u samen het gezag uit over uw kind.

Wat kost de aanvraag gezamenlijk gezag (formulier)?

Als u de aanvraag digitaal doet, kost het niets. Doet u de aanvraag per post dan moet u betalen voor bepaalde gemeentelijke documenten.

Zie ook:

Meer weten:

Juridisch advies

Wilt u persoonlijk advies over uw situatie? Hulp bij het opstellen van de stukken of bijstand tijdens de zitting? Een advocaat is alleen bij een procedure voor de civiele rechter verplicht. Bij een kantonprocedure is dit niet verplicht, maar u kunt altijd een advocaat of andere juridisch adviseur inschakelen.


Neem contact op met het Rechtspraak Servicecentrum

Sociale media

Stel uw vraag via:

Instagram Instagram

Pas op met het delen van privé-gegevens op sociale media.

Telefoon

088 361 61 61

Bereikbaar maandag t/m donderdag van 8:00 uur tot 20:00 uur en op vrijdag van 8:00 uur tot 17:30 uur.