Laden...

Direct naar inhoud Direct naar zoekformulier

Ouderlijk gezag

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksHome > Onderwerpen > Ouderlijk gezag

Ouderlijk gezag

Als u het gezag over een kind jonger dan 18 jaar heeft, betekent dit dat u het kind moet opvoeden en verzorgen. Ouders krijgen vaak automatisch het ouderlijk gezag, maar soms is het nodig om gezag aan te vragen bij de rechter. De gezagsprocedures bij de rechter vallen onder het civiel recht. Soms bent u verplicht om een advocaat in te schakelen, soms niet.

Ouderlijk gezag

Ouderlijk gezag betekent dat de juridische ouder(s) verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en verzorging van het kind. Het gezag kan ook bij iemand anders of een instelling liggen. Die heet dan voogd.

Door het coronavirus kunnen procedures en regelingen anders zijn dan normaal.

 

 

Video gezag

In deze animatie wordt uitgelegd hoe men gezag over een kind heeft of krijgt.

 

Snel naar

 

 

Wat betekent ouderlijk gezag hebben? 

Wat moet u doen volgens de wet als u het gezag heeft?

  • u verzorgt het kind en voedt het op
  • u draagt de kosten voor het kind
  • u betaalt het levensonderhoud en de studiekosten van een jongere tot 21 jaar 
  • u beheert de spullen en het geld
  • u bent wettelijke vertegenwoordiger, bijvoorbeeld: 

Wat is het verschil tussen ouderlijk gezag en voogdij?

  • bij ouderlijk gezag hebben de ouders of heeft 1 ouder het gezag
  • bij voogdij heeft iemand anders dan de ouder of een instelling het gezag (een niet-ouder)

U kunt het gezag hebben over een kind als u 18 jaar of ouder bent, behalve:

  • als u onder curatele staat
  • als u een geestelijke stoornis heeft waardoor u het gezag niet kunt uitoefenen.
 

 


Wie zijn ouders? 

Met ‘ouders’ worden de juridische ouders bedoeld. Dit hoeven niet de biologische ouders van een kind te zijn.

Volgens de wet is de moeder van het kind:

  • de vrouw uit wie het kind geboren is 
  • de vrouw die het kind heeft geadopteerd 
  • de vrouw die het kind heeft erkend
  • de vrouw van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld

Als het kind verwekt is door kunstmatige bevruchting door een onbekende donor (volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting) is de vrouw met wie de biologische moeder op het moment van de geboorte getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft ook de moeder van het kind.

 

Volgens de wet is de vader van het kind: 

  • de man die met de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft tijdens de geboorte van het kind
  • de man die het kind heeft geadopteerd
  • de man die het kind heeft erkend
  • de man van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld
 

 

 

 

Wie heeft gezag en wanneer?

Moeder

Bent u de biologische moeder? Dan krijgt u automatisch het ouderlijk gezag. 

  • Eenhoofdig. U krijgt in uw eentje het gezag als u niet getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft
  • Gezamenlijk. Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft:
    • met uw mannelijke partner altijd
    • met uw vrouwelijke partner als de donor anoniem is volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting
    • met uw vrouwelijke partner als de donor bekend is en deze het kind niet erkent

U krijgt geen gezag als u:

  • minderjarig bent (zie onderstaande uitzondering) 
  • onder curatele staat
  • een geestelijke stoornis heeft waardoor u het gezag niet kunt uitoefenen.

Moeders jonger dan 18 jaar 

  • Bent u de biologische moeder en 16 of 17 jaar? Dan vraagt u een meerderjarigheidsverklaring aan om het eenhoofdig gezag te krijgen. Hiervoor moet u een advocaat inschakelen. 
  • Bent u de biologische moeder en jonger dan 16 jaar? Dan krijgt het kind een voogd totdat u 18 jaar oud bent. Een voogd is een niet-ouder met gezag.

Vader of duomoeder

  • Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap met de moeder op het moment van de geboorte? Dan krijgt u automatisch het gezamenlijk gezag. Voor duomoeders (rijksoverheid.nl) geldt dit alleen als de donor onbekend is volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting.
  • Bent u als niet-ouder getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap met de moeder op het moment van de geboorte? Dan krijgt u alleen gezamenlijk gezag als er geen andere ouder is (rijksoverheid.nl)
  • Bent u niet getrouwd of heeft u geen geregistreerd partnerschap met de moeder op het moment van de geboorte? Dan vraagt u samen met de moeder gezamenlijk gezag aan met een formulier, zonder advocaat. Dan moet u eerst het kind erkend hebben.
  • Als u geen juridisch ouder van het kind bent, kunt u een procedure Verzoek gezag starten via een advocaat. Ook hier gelden voorwaarden. Zo moet u bijvoorbeeld een nauwe persoonlijke band met het kind hebben. 
  • Geeft de biologische moeder geen toestemming voor gezamenlijk ouderlijk gezag? En heeft u het kind erkend? Dan kunt u een procedure Verzoek gezag doen bij de rechtbank. Dat moet u doen via een advocaat.
  • U kunt het kind adopteren om ouderlijk gezag te krijgen.

 

 

 

Gezag aanvragen

(Gezamenlijk) gezag aanvragen kan op 2 manieren:

Gezag aanvragen bij de rechter via de procedure Verzoek gezag. Hierbij is een advocaat verplicht. Ook gelden bepaalde voorwaarden. Deze procedure is bestemd voor:

  • gezamenlijk gezag van een ouder en een niet-ouder 
  • gezag door 1 ouder (eenhoofdig gezag)

 

 

 

Gezag na echtscheiding of ontbinding geregistreerd partnerschap

Na een scheiding houdt u het gezamenlijk gezag. Wilt u dit niet? Dan vraagt u eenhoofdig gezag aan via een procedure Verzoek gezag. De rechter wijst eenhoofdig gezag alleen toe als het echt niet anders kan.

In een procedure Verzoek gezag:

  • is een advocaat verplicht
  • bepaalt de rechter voor elk kind afzonderlijk welke ouder het eenhoofdig gezag krijgt
  • kijkt de rechter altijd naar het belang van het kind
  • vraagt de rechter bij een kind ouder dan 12 jaar naar zijn of haar mening
 

Gezag na overlijden

  • Bij gezamenlijk gezag: de overlevende ouder krijgt het gezag
  • Bij eenhoofdig gezag: de andere ouder krijgt het gezag of een ander (bijvoorbeeld de grootouders of een nieuwe partner). De rechter bepaalt dit.
  • Als beide ouders overlijden, dan bepaalt de rechter wie de voogd (niet-ouder met gezag) van het kind wordt. U kunt in uw testament of in het Gezagsregister iemand aanwijzen.
 

 

Gezagsregister

In het Gezagsregister staan de beslissingen over het gezag. Het Gezagsregister is openbaar. Iedereen kan een uittreksel uit het Gezagsregister aanvragen. Hoe dat moet, verschilt per rechtbank. Lees meer daarover bij het Gezagsregister.

Staat een kind niet in het register? Dan is er nooit een beslissing over het gezag geweest en hebben 1 of beide ouders volgens de wet het gezag. Kinderen van getrouwde ouders staan er dan ook meestal niet in.

 

Wanneer eindigt het gezag? 

Het gezag eindigt als het kind 18 wordt. U moet dan nog wel het kind onderhouden tot het 21 jaar is.

In sommige gevallen stopt de rechter het gezag met een gezagsbeëindigende maatregel. Dit kan gebeuren als u uw kind slecht behandelt.

 

Vraag en antwoord

Hoe krijg ik gezag over mijn kind als ik minderjarig ben?

Bent u de biologische moeder en 16 of 17 jaar? U kunt de rechter vragen om een meerderjarigheidsverklaring. Een minderjarige vader kan geen gezag aanvragen.

Wat zijn uw rechten en plichten als vader of duomoeder met erkenning maar zonder gezag?

  • U moet het kind onderhouden totdat het 21 jaar oud is
  • U hebt het recht en de plicht tot omgang met uw kind
  • U hebt recht op informatie over uw kind
  • U kunt gezag aanvragen als de biologische moeder het ermee eens is
  • U en het kind zijn elkaars wettelijke erfgenamen

Wat kost de aanvraag gezamenlijk gezag (formulier)?

Als u de aanvraag digitaal doet, kost het niets. Doet u de aanvraag per post dan moet u betalen voor bepaalde gemeentelijke documenten.

Zie ook:

Meer weten:

Juridisch advies

Wilt u persoonlijk advies over uw situatie? Hulp bij het opstellen van de stukken of bijstand tijdens de zitting? Een advocaat is alleen bij een procedure voor de civiele rechter verplicht. Bij een kantonprocedure is dit niet verplicht, maar u kunt altijd een advocaat of andere juridisch adviseur inschakelen.


Neem contact op met het Rechtspraak Servicecentrum

Sociale media

Stel uw vraag via:
Instagram

Pas op met het delen van privé-gegevens op sociale media.

Telefoon

088 - 361 61 61

Bereikbaar maandag t/m donderdag van 8.00 uur tot 20.00 uur en op vrijdag van 8.00 uur tot 17.30 uur.