Laden...

Mediation in strafzaken

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksOnderwerpen > Mediation > Mediation in strafzaken

Mediation in een strafzaak betekent dat de verdachte en het slachtoffer met elkaar in gesprek gaan onder begeleiding van twee mediators die gespecialiseerd zijn in strafzaken. Ze bespreken wat er is gebeurd en wat de gevolgen zijn. Ze praten ook over hoe ze de schade kunnen herstellen. Daarnaast kunnen ze afspraken maken voor de toekomst. Er is nooit een officier van justitie of een rechter aanwezig bij een mediationgesprek. Wel mag er een familielid/vertrouwenspersoon/juridisch adviseur/advocaat mee, als daar vanuit de andere partij geen bezwaar tegen bestaat.

In welke strafzaken is mediation geschikt?

Mediation is mogelijk in bijna elke soort strafzaak. Dit geldt voor zaken zoals bedreiging, diefstal, verkeersongevallen en ernstig geweld. Mediation kan met zowel minderjarige als volwassen verdachten en slachtoffers. Er zijn wel voorwaarden waaraan voldaan moet worden om een mediationgesprek in een strafzaak te kunnen voeren.


 

Wat zijn de voorwaarden voor mediation in een strafzaak?

Mediation in een strafzaak verloopt altijd via het mediationbureau van een rechtbank of gerechtshof. Alleen de officier van justitie of de rechter kan een strafzaak naar mediation verwijzen. Dit gebeurt meestal nadat het Openbaar Ministerie (OM) het onderzoek heeft afgerond en voordat de officier van justitie of rechter een definitieve beslissing over de strafzaak neemt. Want de uitkomst van de mediation telt mee bij deze beslissing.

Andere betrokkenen, zoals een advocaat, raadsonderzoeker, of reclasseringsmedewerker of slachtofferhulpmedewerker, kunnen het mediationbureau wel een verzoek doen om mediation. Een verdachte of slachtoffer kan dit verzoek ook zelf doen. Als het gaat om een minderjarige verdachte of slachtoffer kunnen ook de ouders of verzorgers om mediation vragen. Het mediationbureau legt de vraag dan voor aan de officier van justitie of de strafrechter. Want alleen zij kunnen besluiten om de strafzaak naar mediation te verwijzen.

Herstelbereidheid en herstelbehoefte nagaan

Als de officier van justitie of de rechter vraagt om mediation te starten, neemt het mediationbureau contact op met de verdachte en het slachtoffer. Het bureau bekijkt dan de herstelbereidheid en de herstelbehoefte. Dat houdt in dat het bureau nagaat of de verdachte bereid is tot herstel en verantwoordelijkheid wil nemen voor zijn handelen en of het slachtoffer daar ook behoefte aan heeft. Alleen als aan deze voorwaarden is voldaan, kan het mediationgesprek plaatsvinden.

Verdachte

 

De verdachte wil helpen bij het herstel van het slachtoffer of de nabestaanden. De verdachte neemt verantwoordelijkheid voor wat hij of zij heeft gedaan en wil in gesprek met het slachtoffer. 

Slachtoffer

 

Het slachtoffer of de nabestaande heeft behoefte aan emotioneel en/of materieel herstel en wil in gesprek met de verdachte




Waarover gaat het mediationgesprek in een strafzaak?

Tijdens een mediationgesprek in een strafzaak kunnen de verdachte en het slachtoffer:

  • praten over wat er precies is gebeurd en waarom
  • emoties bij het slachtoffer of de nabestaande, zoals boosheid, angst of verdriet bespreken
  • vragen stellen en misverstanden ophelderen die niet in de rechtszaak besproken worden
  • excuses maken/aanvaarden
  • afspraken maken voor de toekomst
  • afspraken maken over een vergoeding voor schade aan spullen (materiële schade of voor de emotionele gevolgen (immateriële schade) 

 

Verschillen tussen mediation in strafzaken en spreekrecht

In een strafzaak kan mediation ingezet worden. In sommige strafzaken is er ook spreekrecht. Er zijn duidelijke verschillen tussen deze twee.

Mediation in strafzaken

  • Het is vrijwillig voor zowel de verdachte als het slachtoffer.
  • Het biedt de kans op een begeleid gesprek tussen de verdachte en het slachtoffer.
  • Het heeft materieel en/of emotioneel herstel als doel, zoals angst wegnemen of rust opleveren. Het gaat niet over bewijs, schuld of straf.
  • Het levert vaak antwoorden op vragen op.
  • Het is kosteloos voor partijen.

Spreekrecht:

  • Het slachtoffer heeft het recht om te praten over de gevolgen van het misdrijf. Maar ook over het bewijs, de schuld van de verdachte en de straf die het slachtoffer redelijk vindt. 
  • Het is een eenzijdig verhaal van het slachtoffer. Het is geen gesprek met de verdachte. Hierbij komt niet vaak een reactie of antwoorden op vragen.

Verschillen tussen mediation in strafzaken en mediation in andere rechtszaken

Mediation werkt anders in strafzaken dan in civiele of bestuursrechtelijke zaken.

Strafzaken

  • In een strafzaak neemt de officier van justitie of rechter altijd nog een beslissing, ook als er een mediationgesprek is geweest.
  • De officier van justitie of rechter houdt rekening met de uitkomst van het mediationgesprek als de verdachte en het slachtoffer (of de nabestaande) het eens zijn met die uitkomst.
  • Willen het slachtoffer en/of de verdachte geen mediationgesprek. Of komen ze niet tot een gezamenlijke uitkomst? Dan heeft dit geen invloed op de uitspraak van de rechter.

Civiele en bestuursrechtelijke zaken

  • In een civiele of bestuursrechtelijke zaak kan de rechtszaak eindigen na mediation. Dit gebeurt als er met een of meerdere mediationgesprekken een oplossing voor het hele conflict is gevonden.

Mediation in strafzaken

Een animatie die het proces van mediation binnen een strafzaak inzichtelijk maakt.


 Hoe werkt mediation in een strafzaak?

>Alles uitklappen

  • Het mediationbureau informeert verdachte en slachtoffer (of nabestaande) over mediation en kijkt of de verdachte en het slachtoffer willen meedoen aan mediation. Als dat zo is, dan:

    • kiest het bureau twee mediators die het beste passen bij deze zaak,
    • stuurt het mediationbureau de mediators de verslagen (processen verbaal) van de aangifte en het verhoor (als de verdachte en het slachtoffer dat goed vinden), en
    • organiseert het mediationbureau de gesprekken; die vinden plaats in de rechtbank of het gerechtshof.


  • De verdachte en het slachtoffer hebben apart van elkaar een intakegesprek met de mediators. Dit gesprek duurt ongeveer een uur. Ze mogen iemand meenemen, zoals een partner, vriend(in), advocaat of iemand van slachtofferhulp. Maar dit mag alleen als de andere partij (verdachte of slachtoffer) dat goed vindt. Een minderjarige verdachte of slachtoffer moet een ouder of verzorger meenemen.

    Het intakegesprek begint met het ondertekenen van de mediationovereenkomst. Hierin staat onder andere dat alles vertrouwelijk en vrijwillig is.

    Daarna stellen de mediators vragen over:

    • wat er is gebeurd
    • de oorzaak of reden van het strafbare feit
    • of de verdachte en het slachtoffer of nabestaande elkaar kenden
    • wat de schade is
    • wat de verdachte of het slachtoffer wil bereiken in de mediation
    • wat verder nog belangrijk is om te vertellen

    Aan het eind van het intakegesprek vragen de mediators of de verdachte en het slachtoffer nog steeds met elkaar willen praten. Als dat zo is en de mediators dit ook een goed idee vinden, vindt er een gezamenlijk mediationgesprek plaats.


  • Als beide partijen de overeenkomst hebben ondertekend, volgt een mediationgesprek tussen de verdachte en het slachtoffer. Dit gesprek duurt ongeveer twee uur. De mediators leiden het gesprek en zijn onafhankelijk, ze kiezen geen partij. Iedereen die meedoet aan de mediation is verplicht om alles geheim te houden.

    Net als bij het intakegesprek mogen de verdachte en het slachtoffer iemand meenemen. Dit mag alleen als de andere partij het goed vindt. Een minderjarige verdachte of slachtoffer moet een ouder of verzorger meenemen.

  • De mediators schrijven samen met partijen de belangrijkste punten van het gesprek en de gemaakte afspraken op in een slotovereenkomst. Het slachtoffer en de verdachte krijgen 5 dagen bedenktijd als ze dat willen. Ze kunnen de uitkomst van de mediation ook bespreken met hun advocaat of adviseur. Als beide partijen akkoord zijn, tekenen ze de slotovereenkomst.


  • Het mediationbureau stuurt de ondertekende slotovereenkomst naar de officier van justitie of rechter die de zaak heeft verwezen met de vraag om deze toe te voegen aan het strafdossier. De officier van justitie en de rechter houden in hun eindbeslissing rekening met de inhoud van de slotovereenkomst.

Kosten mediator in strafzaken

Mediation in strafzaken kost de verdachte en het slachtoffer niets.

Hoe lang duurt mediation in een strafzaak?

Een mediationtraject in een strafzaak duurt ongeveer 6 weken.


Heeft u een vraag?

Voor meer informatie of hulp, bezoek de contactpagina. Daar vindt u antwoorden op veelgestelde vragen en informatie over hoe u ons kunt bereiken.