De kern van het programma is vereenvoudiging van procedures, waarbij digitalisering een belangrijke rol speelt. Zo komt er voor civiele procedures (waarbij twee particulieren partij zijn) en voor bestuursrecht (waarbij een overheidsinstantie betrokken is) één vrijwel identieke, begrijpelijke procedure. “Rechtspraak wordt minder Kafka”, zegt Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak. Een belangrijk onderdeel is ook dat de nieuwe rechtsgang de rechter meer mogelijkheden biedt regie te voeren op het verloop van de rechtszaak. Ook wordt het voor de rechter in civiele zaken mogelijk mondeling uitspraak te doen – nu kan dat alleen bij tussenvonnissen en incidenten. Verder schrijft de wet, ook anders dan nu, termijnen voor de verschillende stappen in een proces voor.

De Rechtspraak vraagt in het advies op het wetsvoorstel niet om ingrijpende aanpassingen. Bakker: “Het gaat er in het advies vooral om of de voorgestelde uitwerking van de nieuwe gecombineerde digitale procedure wel goed is doordacht. Is voor een bepaalde kwestie de beste oplossing gekozen?”

Een tweede punt van aandacht is de omvang van dossiers, aldus Bakker. Nu digitaal procederen mogelijk wordt, bestaat het gevaar dat de rechter enorme hoeveelheden stukken te beoordelen krijgt. De Rechtspraak pleit voor een specifeerplicht: waar in het stuk staat wat relevant is voor deze rechtszaak? Bakker: “Dit moet op de een of andere manier worden geregeld. Dat kunnen ook wij doen in onze procesreglementen, maar dan moeten we te zijner tijd niet het verwijt krijgen op de stoel van de wetgever te gaan zitten.” 

Per saldo is de grootste winst dat bestuurs- en civiele rechtspraak straks begrijpelijker en sneller wordt, benadrukt Bakker.  “Of iemand nou een zaak heeft tegen de gemeente, of tegen de buurman, de procedure is in principe altijd hetzelfde. Ook gaan procedures sneller doordat mensen digitaal zaken kunnen indienen en volgen. En de wet schrijft termijnen voor. Kortom: begrijpelijker en sneller.”