Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in februari 2022 biedt Nederland aan ontheemden uit dat land bescherming op basis van de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Ook zogeheten derdelanders – personen zonder Oekraïense nationaliteit die met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne verbleven – kregen die bescherming van Nederland. In juli 2022 kondigde de staatssecretaris aan dat hij wil stoppen met het verlenen van tijdelijke bescherming aan deze derdelanders. Hij wilde die bescherming op 4 september 2023 beëindigen. 

De Raad van State (RvS) – de hoogste rechter in vreemdelingenzaken – oordeelde  op 17 januari 2024 dat de tijdelijke bescherming van deze groep niet op 4 september 2023 eindigde, maar op 4 maart 2024.

Na deze uitspraak nam de staatssecretaris nieuwe besluiten, gebaseerd op de uitspraak van de RvS. In die besluiten staat dat de tijdelijke bescherming per 4 maart 2024 eindigt en dat zij moeten terugkeren naar hun land van herkomst. Advocaten betoogden bij verschillende rechtbanken dat de uitspraak van de RvS niet juist is, ook bij de rechtbank in Arnhem.

Volgens de rechtbank motiveerde de RvS uitgebreid waarom het recht op tijdelijke bescherming van derdelanders op 4 maart 2024 van rechtswege is komen te vervallen. De derdelander in de procedure bij de rechtbank droeg geen nieuwe informatie of standpunten aan, waarmee de RvS geen rekening heeft gehouden. Ook valt hij niet onder de bescherming van de Europese Richtlijn. Dat betekent dat voor deze derdelander het terugkeerbesluit van de staatssecretaris geldt.