Een paar dagen later melden inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zich aan de deur bij de Friese boerderij. Niets mis met zijn 2 koeien? Er was van alles met ze mis. Ze waren ziek, sterk vermagerd en verwond. NL 725916268 en NL 763874670 konden op de dag dat ze naar het slachthuis gingen simpelweg geen poot verzetten zonder pijn te lijden. Ze hadden nooit en te nimmer vervoerd mogen worden.

Sybren is opgeroepen om zich vandaag in de Leeuwardense rechtszaal te verantwoorden voor dit staaltje dierenmishandeling. Hij hoeft niet te komen, maar dat doet-ie wel, samen met zijn raadsman. De economische politierechter wil weten hoe de 2 koeien op transport zijn beland. Sybren: ‘De klauwbekapper (een veepedicure, red.) was op het bedrijf geweest en had de koeien in de wei gezien, net als de veearts die iedere maand op bezoek komt. Hij had gezegd dat ik die koeien weg moest doen als de veehandelaar ze vervoerswaardig vond. Een dikke week later kwam de veehandelaar op zijn route langs ons bedrijf. “Kom, laten we samen de koeien beoordelen”, heb ik tegen hem gezegd. Hij is de specialist en heeft ook wel eens gezegd: “Haal de veearts erbij, want die neem ik niet mee.” Hij vond deze koeien vervoerswaardig. Dat vond zijn medewerker, die de koeien voor 6-en kwam ophalen, ook. Ze liepen zo de wagen op.’

‘De veevervoerder vond dus dat die koeien meekonden, want vond u daar zelf van?”, vraagt politierechter Marc Brinksma. ‘In overleg met de veevervoerder vond ik dat ze vervoerd konden worden’, antwoordt boer Sybren. De rechter pakt het dossier en de foto’s erbij. Hij leest voor wat de toeziend dierenarts van de NVWA heeft opgeschreven: ‘Koe NL 725916268 heeft uitspringende ribben en rugwervels, ingevallen heupen, een opgetrokken buik, ingevallen ogen, 5 tot 7 centimeter grote doorligwonden, minimaal onderhuids vetweefsel en is zeer ernstig vermagerd. Niet geschikt voor transport.’ ‘Als de koeien buitenlopen weet ik niet hoe ze aan die doorligplekken komen’, reageert Sybren. ‘Het waren geen superdieren, maar ik heb ieder advies opgevolgd.’

Die veehandelaar moet nog voor de rechter verschijnen, maar zou het niet zo kunnen zijn, vraagt rechter Brinksma, dat hij er wellicht belang bij had om zoveel mogelijk koeien naar de slachterij te brengen? Ook slechte? Sybren: ‘Dat weet ik niet. Ik weet wél dat hij een boel koeien ziet. Ik neem aan dat hij er een aardige kijk op heeft.’ Aanleiding voor rechter Brinksma om voor te lezen wat de dierenarts van de NVWA heeft opgeschreven over Sybrens andere koe, NL 763874670: ‘Ik zag een verdikking op de rechterhak, die warm was. Dat wijst op een ontsteking. Ze had wonden op de linkerknie en de rechterhak. Ze werd liggend aangevoerd en deed geen poging om zich te bewegen. Ze reageerde niet meer. Ze is in de wagen geschoten en doodgebloed.’ De foto’s van het tafereel zien er ‘niet fraai uit’, besluit de rechter eufemistisch.

‘Misschien ben ik te goed van vertrouwen geweest’, erkent Sybren. ‘Je kunt achteraf zeggen dat ze niet in een grote vrachtwagen vervoerd hadden moeten worden. Ze hadden beter in een aanhanger naar een slachthuis in de buurt gebracht kunnen worden.’ Maar de 2 koeien belandden dus in Brabant en Sybren had op voedselketeninformatieformulier niets gezegd over hun deplorabele toestand. Valsheid in geschrifte dus, vindt het Openbaar Ministerie. Sybren: ‘Ons is altijd verteld dat dit formulier er is om te kijken of een koe is behandeld met antibioticum. Dat was niet zo.’ De rechter: ‘En op de vraag of er wat te melden was over gezondheid van de koe, vult u nee in.’ Sybren: ‘Maar wat moet ik dan invullen, dat het geen superkoeien zijn? Als de veehandelaar zegt dat ze vervoerd kunnen worden, wat moet ik dan opschrijven? Hij is de specialist.’

Die formulieren zijn er niet voor niets en er is niets onduidelijks aan de vragen. ‘Als je de foto’s van de dieren ziet, kon je niet nee antwoorden op de vraag of het dier de laatste 25 dagen ziek is geweest. Er had ja moeten staan’, vindt officier van justitie Daniëlle van Ieperen. Zieke en zwakke dieren behoren niet vervoerd te worden. En bij twijfel moet de dierenarts erbij worden geroepen. Dat is niet gebeurd. NL 725916268 en NL 763874670 zijn op transport gezet en dat had nooit mogen gebeuren, aldus de officier van justitie. ‘De koeien hebben geleden, en daarvoor is niet alleen de veevervoerder verantwoordelijk. De boer heeft óók een rol en een verantwoordelijkheid.’ Bovendien betwijfelt de officier of de koeien in de laatste maanden van hun leven nog wel medische zorg hebben gekregen. Rekeningen van de klauwbekapper en de dierenarts zijn er niet. Officier van justitie Van Ieperen vindt dat boer Sybren een boete verdient van 2.500 euro.

Als een koe naar het slachthuis gaat is er altijd iets met haar aan de hand, wil Sybrens advocaat Piet Sipma gezegd hebben. ‘Een gezond dier met een hoge melkopbrengst breng je niet naar het slachthuis. Pas als een koe ouder en zwakker wordt, ga je je afvragen of het niet weg moet. Dat is een glijdende schaal en het is subjectief.’ De veevervoerder vond dat Sybrens 2 koeien vervoerd konden worden, ‘maar natuurlijk is de veehouder medeverantwoordelijk’, erkent de raadsman. Als de rechter Sybren een boete geeft, zou hij rekening moeten houden met die gedeelde verantwoordelijkheid. Hij zou niét moeten concluderen dat Sybren valsheid in geschrifte heeft gepleegd. Raadsman Sipma: ‘Het formulier is van tevoren standaard ingevuld en je gebruikt het ook alleen als je vindt dat het dier vervoerd kan worden. Bovendien ging Sybren ervan uit dat hij informatie moest geven over wat voor het slachthuis van belang was, zoals de antibiotica. En er wordt gevraagd om ‘relevantie informatie’. Wat is dat eigenlijk?’