De wisseltruc lukt in januari en februari van dit jaar 5 keer, maar als bij kassatellingen valse bankbiljetten opduiken, wijzen videopnames in de supermarkten onverbiddelijk naar Jeffrey. De beelden gaan van Jumbo tot Jumbo. Op 12 februari staat Jeffrey weer bij de Jumbo op de Schiedamseweg in Rotterdam aan de kassa en weer haalt hij zijn wisseltruc uit. Een beveiliger spreekt hem buiten de supermarkt aan. Jeffrey wil het op een lopen zetten, maar hij wordt in de kraag gevat en meegenomen naar een kamertje in de supermarkt. De politie komt erbij en plukt 18 biljetten van 50 euro uit zijn kleren. Ze hebben allemaal hetzelfde serienummer.

Jeffrey zit al ruim 3 maanden vast als hij zijn opwachting maakt in zaal 4 van het Rotterdamse gerechtsgebouw. Overal staan mannen met hesjes die je kunnen vertellen dat je in het coronabestendige gebouw met de lift naar boven moet en naar beneden met de trap. Jeffrey heeft zijn eigen route. De transportdienst van Justitie brengt hem naar gerechtsgebouw, waar hij vanuit de cellengang naar de zittingszaal wordt gebracht. Politierechter Asscheman: ‘AH en Jumbo zeggen dat u een echt biljet van 50 verwisselde voor een vals biljet en daarmee betaalde.’ ‘Ik beroep mij op mijn zwijgrecht’, antwoordt Jeffrey. De rechter gaat ijzerenheinig verder. ‘Klopt het dat de politie 18 valse bankbiljetten van 50 euro in uw kleding vond?’ Jeffrey: ‘Zwijgrecht.’ De politierechter: ‘Die 18 biljetten hebben allemaal hetzelfde nummer. De biljetten die u hebt gebruikt bij de Jumbo en Albert Heijn hebben dat nummer ook. Is dat toeval?’ ‘Zwijgrecht’. ‘Hoe kwam u aan die biljetten?’ ‘Zwijgrecht’. ‘Zijn ze door u gekopieerd of hebt u ze van iemand gekregen?’ ‘Zwijgrecht’. Waarom wilt er daar niets over zeggen?’ ‘Zwijgrecht’.

Jeffrey liep op 12 februari niet voor de eerste keer tegen de lamp voor het uitgeven van vals geld. In 2017 kreeg hij er een taakstraf voor van 40 uur, begin 2018 een taakstraf van 120 uur en in de zomer van 2018 4 weken gevangenisstraf. De Rotterdamse politierechter: ‘U had geen werk toen u kwam vast te zitten. Waar leefde u van? Hebt u veel geld nodig voor uzelf?’ De politie vond bij Jeffrey ook een bonnetje van Louis Vuitton in Parijs; iets voor 600 euro. ‘Dat was een cadeautje voor een jarige vriendin, maar ik heb het niet betaald’, reageert Jeffrey zowaar. ‘U hebt dus een dure vriendin. Leeft u niet een beetje boven uw stand? Ik zie dat u nu ook een heel duur shirt draagt. Waar betaalt u dat van?’ Jeffrey werkte bij een donutwinkel, dus geld had hij best.

Officier van justitie Verschuren weet wel waar Jeffrey die dure spullen van betaalt: van vals geld. ‘Mijnheer had geen werk toen hij werd aangehouden, maar hij droeg wel een dure jas en dure schoenen en had een nieuwe iPhone. Vandaag draagt hij weer een dure trui. Als ik dan zijn strafblad bekijk, dan moet ik constateren dat we te maken hebben met een oplichter die maar blijft doorgaan en zijn geld blijft verdienen met het uitgeven van vals geld. De 18 biljetten die hij bij zijn aanhouding bij zich had, waren ook allemaal vals. De verdachte moet dat hebben geweten. Dat blijkt ook wel uit de toneelstukjes die hij in de supermarkten opvoerde.’ Met 3 veroordelingen voor het uitgeven van vals geld op zijn kerfstok, komt de officier volgens de richtlijnen van het Openbaar Ministerie ‘op een straf uit die eigenlijk niet meer bij de politierechter thuishoort.’ Officier Verschuren gaat op het randje zitten: hij eist een gevangenisstraf van 12 maanden (de politierechter behandelt strafzaken waarvoor maximaal 1 jaar gevangenisstraf zal worden geëist), waarvan 4 voorwaardelijk. ‘Die 4 maanden zijn een stok achter de deur, maar wellicht is dat ijdele hoop want mijnheer is zeer hardleers.’ Ook zou Jeffrey onder toezicht van de reclassering moeten worden gesteld.

Jeffrey moet helemaal niet achter slot en grendel, vindt raadsman Verbeek. ‘Bij een eerste lezing van het dossier lijkt het een duidelijke zaak, maar waar is het wettige en overtuigende bewijs dat mijn cliënt de onderzochte biljetten heeft uitgegeven in de Jumbo en Albert Heijn? Slecht 1 enkele aangifte waarin wordt gesteld dat mijn cliënt valse biljetten heeft uitgegeven, is niet genoeg. Anders gezegd: 1 getuige is onvoldoende. In de aangiften staat dat het niet anders kan dan dat ... En: het moet wel het biljet van de verdachte zijn. Er is onvoldoende overtuigend bewijs tegen mijn cliënt.’ Over de 18 valse biljetten kan hij kort zijn: die moet de politierechter terzijde schuiven, want Jeffrey was nog niet aangehouden toen hij werd gefouilleerd in de Jumbo. ‘De politie trad onrechtmatig op en heeft inbreuk gemaakt op de lichamelijke integriteit van mijn cliënt.’ Als de rechter hierin meegaat, aldus raadsman Verbeek, ‘blijft er niet zoveel over’.

Alle aangiften worden ondersteund door camerabeelden, reageert de officier van justitie. Jeffrey is aangehouden door het personeel van de Jumbo en meegenomen de winkel in. De politie heeft hem vervolgens gefouilleerd. ‘Ik zie daar niets onrechtmatigs in. Dat ze niet hebben gezégd dat ze hem aanhielden, wil niet zeggen dat ze hem niet aanhielden.’ Politierechter Asscheman kan zich goed vinden in de redenering van de officier. ‘Er is voldoende bewijs. Er zijn camerabeelden en er zijn bij de supermarkten valse bankbiljetten aangetroffen met hetzelfde serienummer als de biljetten die op de verdachte zijn gevonden.’ Burgers mogen een verdachte aanhouden, houdt de politierechter zaal 4 voor. ‘Later heeft de politie dat ook nog gedaan. Er waren voldoende ernstige bezwaren tegen de verdachte om hem te fouilleren.’

Jeffrey heeft niet geleerd van zijn strafblad, meent de Rotterdamse politierechter. ‘Vandaag wekt u ook niet de indruk dat u uw leven wilt omgooien. U wilt niets zeggen. Dat mag, maar ik mag daar wel wat van vinden. Ik hoop dat ik het mis heb en dat u inziet dat u hiermee moet stoppen omdat de straffen alleen maar hoger worden.’ Omdat Jeffrey nog jong is en omdat hij baat kan hebben bij hulp van de reclassering, geeft de rechter hem een lagere straf dan geëist door de officier: 5 maanden, waarvan 1 voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaar en een meldingsplicht bij de reclassering. ‘Dat betekent dat u nog 18 dagen moet zitten.’

* Jeffrey is niet zijn echte naam. 

Lees hier meer 'Op de Rol'-verhalen.