Om een teruggeleidingsprocedure bij de rechtbank te starten, heeft u een advocaat nodig. Er zijn advocaten die gespecialiseerd zijn in kinderontvoeringszaken. Bij het Centrum Internationale Kinderontvoering (Centrum IKO) vindt u een lijst met gespecialiseerde advocaten.

Bent u de ouder met gezag van een kind (of kinderen) dat door de andere ouder is meegenomen naar Nederland? Uw advocaat kan een teruggeleidingsprocedure beginnen door een verzoekschrift in te dienen bij de rechtbank Den Haag. U bent de verzoeker in de procedure. Uw advocaat legt in het verzoekschrift uit waarom het gaat om internationale kinderontvoering. Uw advocaat stuurt bewijsstukken mee die uw verhaal ondersteunen.

Binnen 2 weken nadat de advocaat het verzoekschrift naar de rechtbank heeft gestuurd, is er een eerste zitting met één rechter. Dit heet een regiezitting. Beide ouders (en hun advocaten) krijgen daarvoor een uitnodiging. Heeft u een advocaat? Dan stuurt de rechtbank de oproep naar uw advocaat. De rechter nodigt ook de Raad voor de Kinderbescherming uit om advies te geven. Als u niet goed Nederlands spreekt, mag u een tolk meenemen. U of uw advocaat moet de tolk zelf regelen en betalen.

Wat gebeurt er tijdens de regiezitting?

• De rechter bespreekt met u en de andere ouder wat de situatie is.
• De rechter bespreekt met u beiden of u mee wil doen aan crossborder mediation (zie hieronder).
• De rechter bespreekt de mogelijkheden voor de ouder in het buitenland en het kind om weer snel contact te krijgen met elkaar.
• De rechter kijkt tijdens de regiezitting of er nog aanvullende informatie nodig is voor de tweede zitting.
• Tijdens of na de regiezitting neemt de rechter in principe nog geen beslissing over de terugkeer van het kind.
• Tot slot kan de rechter tijdens of na de regiezitting een voorlopige voogdijmaatregel uitspreken. Dit is een tijdelijke kinderbeschermingsmaatregel om te zorgen dat er op het kind gelet wordt en dat bekend is waar het kind verblijft.

Crossborder mediation

Crossborder mediation over de landgrenzen heen) is een speciale vorm van mediation. Meestal zijn er twee mediators bij, het liefst een jurist en een gedragswetenschapper (zoals een psycholoog of orthopedagoog (opvoedkundige). Tijdens de regiezitting is er een medewerker van het Centrum IKO in de rechtbank aanwezig. Deze medewerker gaat na de regiezitting meteen in gesprek met u en de andere ouder, om afspraken te maken over de mediation. Het hangt af van uw inkomen en eigen vermogen of u voor de kosten overheidssubsidie kunt krijgen.

Als de ouders in crossborder mediation gaan, dan zijn er twee mogelijkheden:

1. De ouders maken afspraken over het wel of niet terugkeren van het kind. De rechtbank hoeft dan niet meer te beslissen over de terugkeer. Er komt geen tweede zitting. De rechtbank kan de gemaakte afspraken wel opnemen in een beschikking.
   
2. De ouders hebben geen afspraken kunnen maken over het wel of niet terugkeren van het kind. De rechter moet dan beslissen. Er volgt een tweede zitting (inhoudelijke behandeling) met drie rechters (de meervoudige kamer).

Bijzondere curator

Als de rechtbank een beslissing moet nemen, dan zal de rechtbank meteen voor alle kinderen vanaf drie jaar een bijzondere curator benoemen. Dit is een persoon die het kind bijstaat in de procedure. De bijzondere curator voert twee gesprekken met het kind, maakt hiervan een verslag en stuurt het naar de rechtbank zodat de rechtbank weet hoe het kind zich voelt en wat zijn of haar wensen en zorgen zijn. Na de uitspraak kan de bijzondere curator aan het kind uitleggen wat de uitspraak is en wat dat betekent.

Is er een teruggeleidingsprocedure tegen u begonnen door de andere ouder, omdat u het kind heeft meegenomen naar Nederland? U bent dan de tegenpartij (verweerder) in deze zaak. U kunt op verschillende manieren reageren:

Schriftelijke reactie

U kunt een verweerschrift indienen bij de rechtbank Den Haag. Hiervoor heeft u een advocaat nodig. Uw advocaat schrijft in het verweerschrift waarom u het niet eens bent met het verzoek tot terugkeer van het kind. Uw advocaat kan bewijsstukken meesturen die uw verhaal ondersteunen.

Mondelinge reactie

U kunt ook tijdens de zitting uw verhaal vertellen aan de rechter (verweer voeren). Tijdens de zitting stelt de rechter vragen die u kunt beantwoorden. U kunt een advocaat vragen om u te helpen tijdens de zitting, maar het hoeft niet (zie pagina Juridisch advies).

Is uw kind ouder dan 6 jaar, dan krijgt uw kind een uitnodiging voor een kindgesprek met de rechter(s). Dit kindgesprek vindt plaats voordat de tweede zitting wordt gehouden. De rechter voert dit gesprek alleen met het kind. De bijzondere curator mag er bij zijn als het kind dat wil.

Als uw kind niet goed Nederlands spreekt, regelt de rechtbank een tolk. Het kindgesprek is niet in de zittingszaal, maar in een andere kamer in de rechtbank.

Meer informatie over het kindgesprek

Wie zijn er bij de zitting aanwezig?

Deze zitting wordt gedaan door drie rechters, dat heet de meervoudige kamer.

U bent niet verplicht naar deze zitting te komen, maar het is wel zeer belangrijk. De rechters vinden het belangrijk om het verhaal van u en de andere ouder te horen. Uw advocaat kan u hierbij helpen.

Deze zitting is niet openbaar. Er mag geen publiek aanwezig zijn. Ook het kind en andere familieleden, vrienden of bekenden mogen er niet bij zijn.

Er is altijd een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming aanwezig. De bijzondere curator is ook altijd aanwezig bij de zitting.

Als u de Nederlandse taal niet goed spreekt, mag u een tolk meenemen. U of uw advocaat moet de tolk zelf regelen en betalen.

Hoe verloopt de zitting?

De rechters hebben het dossier goed gelezen voordat de zitting begint. De zitting gaat ongeveer zo:

• De rechter doet eerst kort verslag van het gesprek met het kind.
• Tijdens de zitting mag u samen met uw advocaat uw standpunt uitleggen en op het standpunt van de andere ouder reageren.
• De rechters kunnen u ook nog vragen stellen.
• De bijzondere curator en de medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming vertellen hoe het kind de situatie ervaart en kunnen tips geven. 
  

De meervoudige kamer doet binnen 2 weken na de inhoudelijke zitting schriftelijk uitspraak. De schriftelijke uitspraak heet een beschikking. De beschikking wordt opgestuurd naar uw advocaat of naar uzelf als u geen advocaat heeft.

Mogelijke uitspraak

Er zijn twee uitspraken mogelijk:

• Het verzoek wordt toegewezen: De ouder die het kind naar Nederland heeft meegenomen of in Nederland heeft gehouden, moet het kind laten terugkeren naar het land van de andere ouder.
• Het verzoek wordt afgewezen: Het kind hoeft niet terug naar het andere land. 
  

Bent u het niet eens met de uitspraak van de rechtbank? Dan kunt u naar een hogere rechter gaan die de zaak opnieuw behandelt (hoger beroep). Dit moet binnen 2 weken na de datum van de uitspraak. Ook de andere ouder kan binnen 2 weken in hoger beroep gaan. 

Na het indienen van hoger beroep is binnen 3 weken de een zitting bij het gerechtshof. Ook bij de procedure in hoger beroep nodigt het gerechtshof het kind ouder dan 6 jaar uit voor een kindgesprek. En is dezelfde bijzondere curator erbij voor het kind. Ook regelt het gerechtshof een tolk voor het kind als dat nodig is. Tijdens de zitting is er een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming aanwezig. Het gerechtshof doet binnen twee weken na de zitting schriftelijk uitspraak.

Meer informatie over hoger beroep