Laden...

Wraking

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksHome > Thema's > Wraking

Wrakingsprocedure


 

Een wrakingsverzoek kan voor, tijdens of na de zitting worden ingediend. Wordt een rechtszaak behandeld door een meervoudige strafkamer? Dan kunnen de 3 rechters gewraakt worden. 

Is de rechter het eens met de wraking? Dan trekt hij zich terug. Er komt een vervanger. 

Is hij het niet eens met de wraking? Dan beslist de wrakingskamer. Deze beslissing is bindend.

Wrakingsverzoeken

In 2023 waren er 766 wrakingsverzoeken. 23 keer werd de rechter daadwerkelijk vervangen.

Verschoning

Als de rechter tijdens het proces ontdekt dat er mogelijk sprake is van belangenverstrengeling, kan hij verzoeken zich te mogen 'verschonen'. Als andere rechters instemmen met dat verzoek, komt er een vervanger.

Wraking

Rechter Nienke de Waele legt uit wat ‘wraking’ is en wat er gebeurt als een partij de rechter wraakt. En vertelt wat er gebeurt als een wrakingsverzoek wel of niet toegewezen wordt.

Rechtvaardige rechter

De rechter heeft een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hij draagt bij aan het vertrouwen in de samenleving. En hij neemt beslissingen die diep ingrijpen in levens, bijvoorbeeld door het opleggen van een gevangenisstraf.

Redenen om de rechter te wraken

Een rechter moet neutraal zijn tot het moment van de uitspraak. Goede redenen om te wraken zijn bijvoorbeeld:

Belangenverstrengeling

  • familie of bekenden betrokken 
  • financiële belangen
  • nevenfunctie

Tijdens de zitting

  • rechter zegt iets dat wijst op vooringenomenheid
  • rechter geeft partij geen gelegenheid tot reactie

Nevenfuncties

Een rechter heeft naast zijn baan als rechter ook vaak andere functies.

Bijvoorbeeld voorzitter van de sportvereniging of bestuurder in een stichting. 

De nevenfuncties van rechters zijn openbaar. Als de rechter door zijn nevenfunctie een belang heeft bij de uitkomst van de rechtszaak, kunt u hem wraken. Meestal verschoont een rechter zich als hij belangen heeft.

 Bekende zaken waarin de rechter gewraakt is

>Alles uitklappen
  • De wrakingskamer van rechtbank Den Haag heeft het verzoek van Stichting Viruswaarheid.nl (actiegroep Viruswaanzin) tot wraking van de voorzieningenrechter afgewezen. De stichting eiste op 25 juni 2020 in kort geding dat alle maatregelen die de Staat heeft getroffen om de verspreiding van Covid-19 te voorkomen, per direct moeten worden opgeheven. Tijdens dat kort geding werd de behandelend rechter gewraakt omdat zij vooringenomen zou zijn.


  • Volgens de nabestaanden wekten de rechters de schijn van vooringenomenheid, onder meer omdat de rechters bepaalden dat de broer niet opnieuw spreekrecht mocht uitoefenen, de stiefmoeder en stiefzus geen spreekrecht toekwam, bepaalde processtukken (te) laat werden verstuurd en de nabestaanden een verkeerde plek in de zaal hadden toegewezen gekregen. De wrakingskamer oordeelde dat deze processuele en organisatorische beslissingen niet zo onbegrijpelijk zijn dat daaruit een vooringenomenheid van de rechters blijkt.

  • In de zedenzaak tegen Robert M. gaf de rechtbank de ouders van de kinderen tijd om te spreken. Omdat het spreekrecht was vastgelegd in een wetsvoorstel dat nog niet aangenomen was, vond Robert M. dat de rechter partijdig was.

    De wrakingskamer vond dat er geen sprake was van onpartijdigheid of vooringenomenheid.

    Uitspraak wrakingskamer

  • De rechter droeg aan het einde van de zitting een gedicht voor: “Jantje zag eens pruimen hangen”. Hij gaf de verdachte niet de gelegenheid om te reageren en zei ook niet dat dit na de onderbreking nog zou kunnen. Daardoor leek het of de rechter zijn oordeel al klaar had, waarmee de schijn van vooringenomenheid was gewekt. De wrakingskamer wees het wrakingsverzoek toe.

    Uitspraak wrakingskamer

  • Tijdens de zaak Wilders waren er 2 wrakingsverzoeken. Het eerste verzoek werd afgewezen, het tweede toegewezen.

    Tijdens de zitting deed Geert Wilders beroep op zijn zwijgrecht. De rechter zei: “U wordt nog wel eens verweten dat u goed bent in het poneren van stellingen, maar de discussie uit de weg gaat. Het lijkt erop dat u dat nu ook weer doet.” Wilders zijn advocaat wraakte de rechter.

    De wrakingskamer oordeelde dat de woorden uit de laatste zinsnede ongelukkig gekozen waren, maar niet wezen op partijdigheid.

    Later wees de wrakingskamer een nieuw verzoek tot wraking toe. De beslissing van de rechtbank om een getuige niet te horen leek in strijd met de geldende jurisprudentie. Daarom vond de wrakingskamer de vrees dat de beslissing van de rechtbank getuigt van een zekere mate van vooringenomenheid begrijpelijk.

    Eerste uitspraak wrakingskamer

    Tweede uitspraak wrakingskamer

Wraking in cijfers

De afgelopen jaren varieert het aantal wrakingsverzoeken tussen de 675 en 766 verzoeken per jaar. In 2023 werden 766 wrakingsverzoeken ingediend, waarvan 592 bi de rechtbanken, 139 bij de gerechtshoven, 30 bij de CRvB en 5 bij het CBb. In het jaarverslag van de Rechtspraak zijn meer cijfers te vinden.

Podcast wraking in De Staat van het Strafrecht

In De Staat van het Strafrecht bespreken strafrechter Jacco Janssen en wetgevingsadviseur en voormalig strafrechtadvocaat Margje van Weerden de actuele ontwikkelingen in het strafrecht. 

In deze aflevering (nummer 12) bespreken strafrechter Jacco Janssen en wetgevingsadviseur (en voormalig strafadvocaat) Margje van Weerden het thema ‘wraking’.

 


 

 

 

Heeft u een vraag?

Voor meer informatie of hulp, bezoek de contactpagina. Daar vindt u antwoorden op veelgestelde vragen en informatie over hoe u ons kunt bereiken.