U bent niet verplicht om naar de zitting te komen, maar het wordt wel aangeraden. Als u niet verschijnt, kan dit er toe leiden dat de rechter in uw nadeel beslist.

Mening

Komt u wel, dan krijgt u de gelegenheid uw mening te geven. De verzoeker krijgt als eerste het woord. Hij licht zijn verzoek toe. Dan mag u uw reactie geven. Daarna komen u en de verzoeker allebei nog een keer aan de beurt. De rechter stelt ook vragen.

Openbaar

De meeste zittingen zijn openbaar. Dit betekent dat iedereen de zitting mag bijwonen. Zittingen over familiezaken en zaken met minderjarigen zijn niet openbaar. Bijvoorbeeld over echtscheiding en ondertoezichtstelling.

Getuigen

Tijdens deze zitting worden er geen getuigen gehoord.

Conflictoplossing

Tijdens de zitting onderzoekt de rechter met beide partijen welke oplossingsmethode in deze situatie het beste lijkt te passen: mediation, schikking of een uitspraak van de rechter.

Schikking

De rechter kan een voorlopig oordeel over de zaak geven. Hij vertelt hoe hij tegen de zaak aankijkt. Vaak stelt hij dan de verzoeker en de verweerder in de gelegenheid om samen tot een oplossing (schikking) te komen. Als u dit beiden wilt, onderbreekt de rechter daarvoor de zitting. Buiten de rechtszaal (‘op de gang’), probeert u er samen uit te komen. Op de afgesproken tijd komt u weer terug in de rechtszaal. Heeft u samen een oplossing gevonden, dan wordt deze schikking op papier gezet, in een proces-verbaal. Beide partijen ondertekenen dit. Een kopie van het proces-verbaal krijgt u thuisgestuurd. De schikking is een bindende afspraak. Beide partijen moeten die afspraak nakomen.

Mediation naast rechtspraak

Een gerechtelijke procedure richt zich op de juridische aspecten van een conflict en gaat vaak alleen over het verleden. Met mediation zoekt u samen met de verzoeker naar een toekomstgerichte oplossing voor alle aspecten van het conflict. Soms is mediation sneller en goedkoper dan een juridische procedure. Daarom kijkt de rechter of uw zaak zich misschien leent voor mediation. U kunt ook zelf aangeven dat u mediation wilt.

Geen uitspraak? 

Een rechtszaak eindigt zonder uitspraak als de verzoeker de procedure intrekt. Vond er een zitting plaats? Dan kan een rechtszaak ook eindigen als u een schikking treft of via mediation een akkoord bereikt. 

Wel uitspraak 

Aan het einde van de zitting zegt de rechter wanneer de uitspraak volgt (beschikking). Dit is bij familiezaken na 4 weken en bij civiele zaken na 6 weken. Uw advocaat krijgt de uitspraak toegestuurd. De rechter kan ook mondeling tijdens de zitting uitspraak doen. In dat geval stuurt de rechtbank de uitspraak schriftelijk na.

Wat staat in de uitspraak? 

Oordeel en motivering 

Als de rechter het verzoek toewijst, staat in de uitspraak waarom hij tot dat oordeel is gekomen. Ook als de rechter het verzoek afwijst, leest u in de uitspraak wat daarvoor de reden is. 

Kostenveroordeling 

De rechter kan bepalen dat de verliezende partij (een gedeelte van) de proceskosten moet betalen die de andere partij heeft gemaakt. Dat zijn bijvoorbeeld de in rekening gebrachte griffierechten en de kosten van een advocaat. De rechter bepaalt de hoogte van het bedrag. Dit heet een kostenveroordeling.

Hoger beroep 

Als u het niet eens bent met de beschikking van de rechter kunt u in hoger beroep gaan. Dan legt u uw zaak voor een nieuwe behandeling voor aan het gerechtshof. Dit moet u binnen 3 maanden na de uitspraak doen. Ook de verzoeker mag in hoger beroep gaan. Een advocaat moet het hoger beroep instellen.

Cassatie

Bent u het daarna niet eens met de uitspraak van het gerechtshof, dan kunt u binnen 3 maanden in cassatie. Een cassatieberoep is een verzoek aan de Hoge Raad der Nederlanden om een eerdere uitspraak van een gerechtshof te vernietigen. U heeft hiervoor een advocaat nodig. Ook de verzoeker mag in cassatie.