De Raad voor de Kinderbescherming of een jeugdbeschermingsorganisatie (gecertificeerde instelling) kan op basis van onderzoek inschatten dat een uithuisplaatsing een passende maatregel voor de bescherming van minderjarige kinderen is. De Raad voor de Kinderbescherming of een jeugdbeschermingsorganisatie (of in een enkel geval het Openbaar Ministerie) dient dan een verzoek tot machtiging uithuisplaatsing in bij de kinderrechter.

Het college van burgemeester en wethouders kan alleen een verzoek tot machtiging voor gesloten jeugdhulp indienen bij de kinderrechter en er is instemming van de ouder(s) met gezag voor nodig.

Is er al een uithuisplaatsing, dan kan de jeugdbeschermer (gezinsvoogd) aan de kinderrechter om verlenging vragen.

Is het een spoedverzoek?

Dan kan het zijn dat uw kind onmiddellijk uit huis moet. Dit is zeer ingrijpend voor u en uw kind. Binnen 2 weken nadat uw kind uit huis is, volgt er een zitting. Als u het niet met de uithuisplaatsing eens bent, kunt u in verweer gaan, zie hieronder.

Is het geen spoedverzoek?

U krijgt schriftelijk bericht van de rechtbank als er een verzoek tot machtiging uithuisplaatsing of verlenging van de uithuisplaatsing is ingediend bij de rechtbank. Bij het bericht zit een kopie van het verzoekschrift en de bijlagen die de Raad voor de Kinderbescherming, de jeugdbeschermingsorganisatie of uw jeugdbeschermer bij de kinderrechter heeft ingediend. Het kan emotioneel voor u zijn om dit te lezen en even tijd vragen om na te denken. U kunt de brief ook bespreken met uw hulpverlener of een ander vertrouwenspersoon. Het is goed om te weten wat u kunt doen met het bericht van de rechtbank:

In verweer gaan

Laat het de kinderrechter weten als u het niet eens bent met het verzoek tot een uithuisplaatsing of de verlenging ervan. Dit heet in verweer gaan. Als u een advocaat heeft, dan gaat die voor u in verweer. Heeft u geen advocaat ingeschakeld, dan kunt u zelf schriftelijk of mondeling uw mening laten weten aan de kinderrechter. 

Schriftelijk reageren

Schrijf een brief, verweerschrift genoemd. Vermeld daarin waarom u het niet eens bent met het verzoek. Vermeld ook het zaaknummer dat in het bericht van de rechtbank staat. 
Stuur uw verweerschrift digitaal via Mijn Rechtspraak. U heeft daarvoor DigiD nodig. Bekijk eerst de informatie over digitaal communiceren met de Rechtspraak. Wilt u het verweerschrift niet digitaal sturen? Dan kunt u het ook per post sturen naar het adres in het bericht van de rechtbank.

Dit mag tot 3 werkdagen voordat de zitting begint en als de kinderrechter toestemming geeft, nog tijdens de zitting, tenzij de wet of het procesreglement voorschrijft dat de documenten (stukken) eerder moeten worden ingediend. Als de kinderrechter de stukken later krijgt, beoordeelt hij of hij ze nog kan lezen en meenemen bij zijn besluit.

Stuur uw verweerschrift ter informatie ook aan de Raad voor de Kinderbescherming en andere belanghebbenden (of uw jeugdbeschermer als u het niet eens bent met verlenging van de uithuisplaatsing).

Mondeling reageren

Vertel tijdens de zitting waarom u het niet eens bent. Vertel ook eventuele veranderingen in uw situatie vanaf het moment dat het verzoek tot de uithuisplaatsing is ingediend. In het bericht van de rechtbank staat waar en wanneer de zitting is.
Bij een spoeduithuisplaatsing is de zitting na de uithuisplaatsing. De zitting vindt dan binnen 2 weken plaats.

Bent u het eens met een uithuisplaatsing of verlenging daarvan?

U hoeft het de kinderrechter niet te laten weten, maar het kan wel. Dit kan op twee manieren.

• Schrijf in een brief dat u het eens bent met een uithuisplaatsing of verlenging daarvan en stuur uw brief naar het adres in het bericht van de rechtbank.
• Vertel het tijdens de zitting.

Weet u niet wat u moet doen?

Rechters mogen u niet adviseren, omdat zij onpartijdig en onafhankelijk zijn. Weet u niet wat u moet doen, dan kunt u contact opnemen met het Juridisch Loket (telefoon 0800 80 20), een advocaat of iemand anders die u kan helpen.

Als u niets laat weten, beslist de kinderrechter zonder uw reactie

U mag ervoor kiezen niet schriftelijk te reageren en ook niet naar de zitting te gaan. Alleen beslist de kinderrechter dan zonder uw reactie gehoord te hebben. De beslissing van de kinderrechter krijgt u na een aantal weken per post.

Minderjarige niet eens met verzoek

Is de minderjarige het zelf niet eens met het verzoek tot uithuisplaatsing? Er zijn 2 mogelijkheden:

Kindgesprek

Gaat het om een uithuisplaatsing, maar niet om gesloten jeugdhulp? De kinderrechter nodigt uw kind uit voor een kindgesprek. Gaat het om een machtiging voor gesloten jeugdhulp, dan krijgt uw kind een eigen oproep voor de zitting.
Kindgesprek

Zelfstandig verweer bij gesloten jeugdhulp

Uw kind krijgt bij een verzoek tot uithuisplaatsing in gesloten jeugdhulp altijd een advocaat toegewezen en hoeft niet te betalen voor de advocaat. Minderjarigen vanaf 12 jaar mogen zelfstandig verweer voeren bij de kinderrechter. In sommige gevallen kan dat ook onder de 12 jaar.

Het doel van de zitting is dat de kinderrechter een goed beeld krijgt van uw situatie om te kunnen beslissen of een uithuisplaatsing of verlenging daarvan een passende maatregel is. Daarvoor stelt de rechter vragen en luistert hij naar u en de andere aanwezigen.

Meestal is de zitting binnen 3 weken nadat de rechtbank het verzoek tot een machtiging uithuisplaatsing of verlenging daarvan heeft ontvangen. U en de belanghebbenden krijgen bericht waar en wanneer de zitting is.

Is er een machtiging tot uithuisplaatsing uitgesproken in combinatie met een voorlopige ondertoezichtstelling VOTS?  Dan is deze direct ingegaan en is er binnen 2 weken een zitting. Waar en wanneer de zitting is, staat in de beschikking (het bericht) over de uithuisplaatsing of in een brief van de rechtbank. U en de belanghebbenden kunnen tijdens de zitting vragen stellen en een toelichting geven over de situatie.

De zitting valt in een periode van 3 maanden waarin de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek doet. De kinderrechter zoekt op de zitting uit wat er precies speelt.

Hoe kunt u zich voorbereiden op de zitting?

• Bedenk van tevoren voor uzelf wat u wilt vertellen aan de kinderrechter. Heeft u een verweerschrift gemaakt, leest u dat van nog eens goed door.
• Kijk of u uw verhaal zelf wilt vertellen. Wilt u iemand anders het woord voor u laten doen zoals een advocaat, geef dit dan van tevoren door aan de rechtbank (iemand die voor u het woord doet, heet een gemachtigde).
• Kijk hoe u naar de rechtbank reist en daar op tijd kunt aankomen.
• Lees de informatie over de rechtbank om te zien wat u moet meenemen en hoe het bij binnenkomst bij de rechtbank verloopt, en lees de huisregels.

In de zittingszaal

In de zittingszaal mogen alleen deze personen zijn:

• U en de andere ouder of verzorger als hij of zij belanghebbende is (het ouderlijk gezag heeft of als stiefouder tot het gezin van u en de minderjarigen behoort)
• Uw advocaat of de advocaat van de andere ouder of verzorger (een advocaat inschakelen is niet verplicht, maar kan soms wel verstandig zijn)
• Een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming (alleen als de Raad voor de Kinderbescherming het verzoek tot uithuisplaatsing heeft ingediend)
• De jeugdbeschermer of iemand die de jeugdbeschermer zou kunnen zijn
  
• Andere personen als zij toestemming hebben van de kinderrechter om bij de zitting te zijn, bijvoorbeeld een hulpverlener
  
• Indien nodig: een tolk
  
• Indien nodig: parketpolitie (onderdeel van de politie dat verantwoordelijk is voor de veiligheid tijdens een zitting)

Er mag geen publiek zijn, de zitting is niet openbaar. Een ouder of verzorger die geen belanghebbende is, kan wel speciale toegang krijgen tot de zitting om gehoord te worden. Daarvoor is de toestemming van de kinderrechter nodig.

Meestal heeft de kinderrechter na het lezen van alle documenten, soms kindgesprekken en het horen van aanwezigen tijdens de zitting een goed beeld van uw situatie. Dan kan hij aan het einde van de zitting mondeling uitspraak doen over een uithuisplaatsing. U of uw advocaat krijgt de uitspraak (die beschikking heet) dan ook nog per brief.

Heeft de rechter wat meer tijd nodig, dan volgt de uitspraak binnen 2 weken na de zitting per brief.

Mogelijke uitspraken

De kinderrechter kan verschillende soorten uitspraken doen:

Verzoek toewijzen

Als de kinderrechter het noodzakelijk vindt de minderjarige uit huis geplaatst wordt, dan wijst hij het verzoek toe. Hij geeft dan toestemming, een machtiging genoemd, aan de jeugdbeschermingsorganisatie om uw kind uit huis te plaatsen. In de uitspraak legt hij vast hoe lang deze toestemming geldig is. Uithuisplaatsing mag maximaal 12 maanden duren en is meestal gekoppeld aan de duur van de ondertoezichtstelling. Verlenging is mogelijk.

Verzoek aanhouden

Kan de kinderrechter nog geen inhoudelijke beslissing nemen over het hele verzoek of een gedeelte daarvan, omdat er bijvoorbeeld nog een onderzoek loopt of noodzakelijk is? Dan houdt de kinderrechter het verzoek tot een uithuisplaatsing (voor een deel) aan. Het verzoek wordt op een later moment nogmaals behandeld tijdens een zitting.

Verzoek afwijzen

Vindt de kinderrechter uithuisplaatsing niet nodig, dan wijst hij het verzoek af.

Geen uitspraak

Is het verzoek ingetrokken, dan doet de kinderrechter geen uitspraak.

Opheffing uithuisplaatsing

Op verzoek kan de uithuisplaatsing eerder worden opgeheven. Daarvoor mag alleen een ouder met gezag of de minderjarige (ouder dan 12 jaar) zelf een verzoek indienen bij de kinderrechter. U mag pas een verzoek indienen als de jeugdbeschermingsorganisatie besluit geen verzoek tot opheffing in te dienen. Dat geldt ook voor de minderjarige zelf.

Hoger beroep

Bent u het niet eens met de beslissing van de rechter? Dan kunt u in hoger beroep bij het gerechtshof. Dit moet een advocaat binnen 3 maanden na de uitspraak doen.
Hoger beroep familiezaak

Cassatie

Bent u het daarna niet eens met de uitspraak van het gerechtshof, dan kunt u in cassatie bij de Hoge Raad. Een advocaat moet cassatie instellen, binnen 3 maanden.
Cassatieberoep