De erfenis (nalatenschap) is het totaal aan bezittingen en schulden dat iemand na zijn overlijden nalaat. Een erfgenaam kan familie zijn, maar bijvoorbeeld ook een kennis of stichting.

Erfrechtprocedures vallen onder het civiele recht. Voor het aanvaarden of verwerpen van een erfenis heeft u geen advocaat nodig. In een verdelingsprocedure bepaalt het financiële belang of een advocaat verplicht is.

Veelgestelde vragen erfenis

Algemeen

>Alles uitklappen

Ik ben erfgenaam geworden, wat moet ik nu doen?
Als erfgenaam heeft u drie opties. U kunt een nalatenschap zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen.
- Bij zuivere aanvaarding van een erfenis bent u ook (mede-)aansprakelijk voor de schulden, zelfs als deze groter zijn dan de nalatenschap (dit heet negatieve nalatenschap).
- Bij beneficiaire aanvaarding van een erfenis kunt u in principe geen 'negatieve nalatenschap' erven. Als u beneficiair aanvaardt, betekent dit dat u de nalatenschap volgens bepaalde wettelijke regels moet afwikkelen. Dit wordt ook wel het vereffenen van de nalatenschap genoemd. (Zie ook: Richtlijn vereffening nalatenschappen (pdf, 369,7 KB) met als bijlage het formulier boedelbeschrijving erfrecht (pdf, 705,7 KB))
- Door een nalatenschap te verwerpen, doet u afstand van de erfenis. Vaak gebeurt dit op emotionele gronden of als er veel schulden zijn.
Mag ik als erfgenaam enkele dierbare spullen uit het huis van de overledene meenemen?
Door dit te doen, loopt u het risico dat uw handelen wordt aangemerkt als 'een daad van zuivere aanvaarding'. Bij zuivere aanvaarding bent u ook aansprakelijk voor alle schulden uit de erfenis.
Ik heb de erfenis verworpen. Kan ik terugkomen op deze beslissing?
Nee, dat is niet mogelijk. Een verklaring van verwerping kan niet worden teruggedraaid.
Worden mijn kinderen erfgenaam als ik de erfenis verwerp?
Ja, dat is het geval indien er geen testament is. Als u een erfenis verwerpt, komen uw kinderen voor u in de plaats. Ook zij kunnen de erfenis verwerpen. In het geval de kinderen minderjarig zijn, moet u een machtiging te vragen bij de kantonrechter. Hij geeft deze als hij vindt dat de verwerping in het belang is van de kinderen.
Kan ik als curator of bewindvoerder de rekeningen doorbetalen als de betrokkene is overleden?
Nee, want de taak van de curator of bewindvoerder is geëindigd met het overlijden van de betrokkene. Hij dient de kantonrechter zo spoedig mogelijk te informeren over het overlijden van de betrokkene en eindrekening en verantwoording af te leggen.

Aanvaarden of verwerpen

>Alles uitklappen

Hoe verklaar ik dat ik de erfenis zuiver wil aanvaarden?
U kunt hiervoor een verklaring van zuivere aanvaarding afleggen bij de griffie van de rechtbank, maar dit hoeft niet. Als u bezittingen van de overledene opruimt, heeft u volgens de wet de erfenis zuiver aanvaard. Dit geldt ook voor de betaling van openstaande rekeningen.
Hoe verklaar ik dat ik de erfenis beneficiair wil aanvaarden?
Dit doet u door een verklaring af te leggen bij de griffie van de rechtbank. In de beschrijving van de procedurestappen vindt u de documenten die u nodig heeft. U kunt er ook lezen bij welke rechtbank u de documenten kunt indienen.
Hoe verklaar ik dat ik de erfenis wil verwerpen?
Dit doet u door een verklaring af te leggen bij de griffie van de rechtbank. In de beschrijving van de procedurestappen vindt u de documenten die u nodig heeft. U kunt er ook lezen bij welke rechtbank u de documenten kunt indienen.
Zijn er kosten verbonden aan het aanvaarden of verwerpen van een erfenis?
U moet griffierechten betalen als u een verklaring aflegt bij de griffie van de rechtbank over het zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen van een erfenis. Daarnaast betaalt u voor een notaris of een juridisch adviseur als u deze inschakelt. Erfgenamen die dezelfde nalatenschap willen verwerpen of aanvaarden, zijn samen maar eenmaal griffierecht verschuldigd als zij de verklaring gezamenlijk insturen of inleveren. Zie voor de hoogte van het griffierecht de kosten.
Is een advocaat verplicht bij een procedure 'erfenis aanvaarden of verwerpen'?
Nee, om een verklaring af te leggen bij de griffie van de rechtbank heeft u geen advocaat nodig.
Hoe lang duurt het voordat ik de bevestiging op papier heb van de aanvaarding of verwerping?
U krijgt de akte nalatenschap binnen enkele weken thuisgestuurd nadat u de rekening heeft betaald. Dit is de bevestiging van uw verklaring voor het zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen.

Verdelen

>Alles uitklappen

Kan ik een spoedprocedure voeren zonder de uitgebreide procedure?
Ja. Als u een spoedprocedure (kort geding) start, is het niet verplicht daarna ook de uitgebreide procedure te voeren.
Wat kost een procedure over verdeling van de erfenis?
U bent griffierechten verschuldigd. Houdt u ook rekening met kosten voor een notaris, advocaat en/of een mediator.
Is een advocaat verplicht voor een procedure erfenis verdelen?
Gaat het om een bedrag of waarde van meer dan 25.000 euro dan procedeert u bij de civiele rechter. Een advocaat is verplicht. Tot 25.000 euro procedeert u bij de kantonrechter. Een advocaat is niet verplicht.
Is mediation verplicht bij een procedure over verdeling van een erfenis?
Nee, mediation is nooit verplicht. Vindt de rechter uw zaak geschikt voor mediation, dan stelt hij u dat voor.

Vraag en antwoord

Mag ik als erfgenaam enkele dierbare spullen uit het huis van de overledene meenemen?

Door dit te doen, loopt u het risico dat uw handelen wordt aangemerkt als een daad van zuivere aanvaarding en dat u dus aansprakelijk bent voor alle schulden uit de erfenis.

Ik heb de erfenis verworpen. Kan ik terugkomen op deze beslissing?

Nee, dat is niet mogelijk. Een verklaring van verwerping kan niet worden terug gedraaid.

Ik wil een verdelingsprocedure starten. Kan ik een spoedprocedure voeren zonder de uitgebreide procedure?

Ja. Als u een spoedprocedure (kort geding) start, is het niet verplicht daarna ook de uitgebreide procedure te voeren.

Alle veelgestelde vragen over de afwikkeling van een erfenis

Zie ook:

Meer weten:

Juridisch advies

Wilt u persoonlijk advies over uw situatie? Hulp bij het opstellen van de stukken of bijstand tijdens de zitting? Een advocaat is in deze procedure niet verplicht, maar u kunt altijd een advocaat of andere juridisch adviseur inschakelen.