Een overheidsorganisatie kan op 2 manieren tegenover particulieren en organisaties onrechtmatig handelen (een onrechtmatige overheidsdaad plegen):
1. Onrechtmatig handelen als gevolg van een besluit
Een overheidsorganisatie neemt een besluit. Bijvoorbeeld over het afgeven van een vergunning. Als u het niet eens bent met het besluit, kunt u hiertegen bezwaar maken bij de overheidsorganisatie. Daarna kunt u in beroep gaan bij de bestuursrechter. De bestuursrechter kan beslissen dat het besluit onrechtmatig is en dat het besluit vernietigd moet worden. Er is dan sprake van een onrechtmatig genomen besluit.
2. Onrechtmatig overheidsdaad als gevolg van een feitelijke handeling
Een onrechtmatige overheidsdaad kan ook voortkomen uit een zogenoemde feitelijke handeling van de overheidsorganisatie. Vaak ontstaat dit door nalatigheid of onzorgvuldigheid.
Bijvoorbeeld:
De gemeente heeft besloten om een trambaan vlak langs een huis te bouwen. Tijdens de bouw zijn er fouten gemaakt waardoor een deel van het huis verzakt is. De bewoner lijdt hierdoor schade.De trambaan valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Er is dan sprake van een onrechtmatige feitelijke handeling.