Een doel van een straf is vergelding. Wie een strafbaar feit heeft begaan, mag daar niet mee wegkomen. Hij verdient straf. Het slachtoffer en de samenleving verdienen genoegdoening.

Straf moet voorkomen dat de dader nog een keer in de fout gaat. Welke straf dat doel het beste dient, hangt af van de persoonlijke omstandigheden van de dader. Soms zal de rechter voor de zwaarst mogelijke straf kiezen, soms kan hij besluiten dat een voorwaardelijke straf beter helpt om herhaling te voorkomen. Daar kan de rechter voorwaarden aan verbinden, zoals afkicken van drugs of meewerken aan begeleiding door de reclassering.

Criminelen die bewust een misdaad plannen, weten dat ze gevangenisstraf kunnen krijgen als ze gepakt worden. Op daders die hun misdaad plegen vanwege weinig zelfcontrole, zwakbegaafdheid of alcohol en drugs, heeft een lange gevangenisstraf minder afschrikwekkend effect

Zolang de dader gevangen zit, kan hij of zij niet opnieuw de fout in gaan. De samenleving is dan (tijdelijk) beschermd tegen deze persoon.