Is de rechtsbescherming van de burger verzekerd in het nieuwe wets- of beleidsvoorstel? Respecteert het voorstel de grondrechten? Verwacht de Raad dat het voorstel effectief is?

Levert het nieuwe wets- of beleidsvoorstel meer of minder werk op voor rechters en gerechtsambtenaren? Zorgt het voor meer of minder zaken?

Voorstellen om bepaalde zaken te laten behandelen door 1 of enkele specifieke gerechten beoordeelt de Raad met het Toetsingskader wettelijke concentratie. (pdf, 148,6 KB)

De Raad voor de rechtspraak rekent de werklast voor de Rechtspraak van nieuwe wets- en beleidsvoorstellen door en vraagt zo nodig om extra geld bij het ministerie.

Zit het wetsvoorstel goed in elkaar en is het uitvoerbaar voor de rechter? Bevat het bijvoorbeeld geen tegenstrijdige wetsartikelen of onduidelijke definities?

Het wetsvoorstel maakt een einde aan het naast elkaar bestaan van 2 ontslagroutes voor dezelfde soort zaken: ontslag met toestemming van het UWV en ontslag via de kantonrechter. Het wetsvoorstel kent aan de kantonrechter een belangrijke rol toe in het nieuwe ontslagrecht; deze wordt bevoegd in ontslagzaken om ‘persoonlijke redenen’. De Raad juicht dit toe, gezien de grote expertise en ervaring van de kantonrechter. Het wetsvoorstel introduceert de invoering van hoger beroep en cassatie in arbeidszaken. De Raad vindt dit een goede zaak. Met de invoering van hoger beroep en cassatie wordt de rechtsbescherming van de burger vergroot en de rechtseenheid en rechtsgelijkheid bevorderd.

Dit wetsvoorstel strekte er aanvankelijk toe dat slachtoffers van misdrijven en nabestaanden het recht zouden krijgen om op de terechtzitting de rechter te adviseren over onder meer bewijsvoering en gewenste strafmaat. De rechter zou vervolgens in zijn vonnis, indien hij daarin afwijkt van uitdrukkelijk onderbouwde standpunten in het slachtofferadvies, in het bijzonder de redenen moeten aangeven die tot die afwijking hebben geleid.

In het wetgevingsadvies wees de Raad voor de rechtspraak erop dat slachtoffers waarschijnlijk meer gebaat zijn bij een uitgebreider spreekrecht, dan bij het voorgestelde adviesrecht. Het grootste risico van adviesrecht is dat slachtoffers zich tijdens de zitting opnieuw slachtoffer zullen voelen, maar nu slachtoffer van de gang van zaken tijdens het proces. Een tweede risico is dat slachtoffers te hoge verwachtingen krijgen - de rechter moet immers meer belangen afwegen dan alleen die van het slachtoffer.

De wetgever heeft inmiddels afgezien van het invoeren van het adviesrecht, maar voorgesteld om het spreekrecht als zodanig uit te breiden.

Doel van het wetsvoorstel Wmo 2015 is verbetering van de kwaliteit van zorg en ondersteuning, vergroting van de betrokkenheid van mensen bij elkaar en het waarborgen van de financiële houdbaarheid van de langdurige zorg. De aanspraken op extramurale zorg in de AWBZ komen te vervallen en de bijbehorende budgetten worden overgeheveld naar gemeenten.

Gemeenten krijgen hiermee een brede verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke ondersteuning van hun inwoners. Voor de meest kwetsbare personen, voor wie deelname aan de samenleving niet meer mogelijk is, blijft recht bestaan op passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving in een nieuwe ‘kern-AWBZ’. Zorg gericht op herstel van een aandoening of het tegengaan van verslechtering wordt volledig ondergebracht in de Zorgverzekeringswet.

In zijn advies geeft de Raad voor de rechtspraak aan zich niet te kunnen vinden in de in het wetsvoorstel opgenomen werkwijze bij de maatwerkvoorziening, waarbij de zorgzoekende eerst een melding bij het college moet doen en de uitkomsten van het op basis van die melding door het college te verrichten onderzoek moet afwachten, voordat hij een aanvraag voor een maatwerkvoorziening kan indienen. Deze werkwijze wijkt af van de systematiek van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en leidt tot onduidelijkheid en een verminderde rechtsbescherming van de zorgzoekende.

Ook is de Raad van mening dat in het wetsvoorstel een veel verdergaande bevoegdheid tot het binnentreden van een woning zonder toestemming van de bewoner is opgenomen dan ten tijde van het uitbrengen van het advies gold in het kader van de sociale zekerheid. De Raad vindt dat er geen reden is om af te wijken van de bestaande praktijk terzake en verzoekt het wetsvoorstel in die zin aan te passen. Het wetsvoorstel brengt overigens aanzienlijke werklastgevolgen met zich mee.