U start de dagvaardingsprocedure door de andere partij op te roepen om voor de rechtbank te verschijnen (dagvaarden). Deze oproep heet een dagvaarding. U bent de eiser.

Betekening dagvaarding

Een advocaat en gerechtsdeurwaarder schrijven de dagvaarding, zorgen voor uitreiking van de dagvaarding aan de andere partij (betekening) en sturen deze naar de rechtbank.

Inhoud dagvaarding

In de dagvaarding staat onder meer:

• de datum van de betekening
• uw voornamen, naam, adres en woon- of vestigingsplaats
• de voornamen, de naam en het kantooradres van de deurwaarder
• de naam en de woonplaats van de andere partij
• wat u wilt en waarom (eis en gronden)
• welke bewijzen u heeft voor uw standpunt
• locatie rechtbank
• de datum en tijd van de zitting waarop de rechter de zaak behandelt (rolzitting)
• naam en adres van uw advocaat

De deurwaarder ondertekent de dagvaarding.

Bewijsstukken

Heeft u bewijsstukken die uw verhaal ondersteunen? Uw advocaat kan deze bij de dagvaarding voegen. Bijvoorbeeld brieven of overeenkomsten. U kunt ook getuigen vragen hun verhaal op te schrijven (getuigenverklaring).

Als ontvanger van de dagvaarding bent u de gedaagde. Voor u is een advocaat ook verplicht.

Eens met de dagvaarding

Bent u het eens met de dagvaarding, erkent u de vordering? Neem dan zo snel mogelijk contact op met de eiser. Als u het voor de zittingsdatum samen eens wordt, kan de eiser besluiten de procedure in te trekken. U voorkomt daarmee dat u de proceskosten van de eiser moet betalen als deze gelijk krijgt.

Niet eens met de dagvaarding

Als u het niet eens bent met de dagvaarding, zijn er 2 mogelijkheden: u reageert schriftelijk of u reageert niet.

U reageert schriftelijk

U kunt de rechter via uw advocaat een brief sturen waarin u reageert op de inhoud van de dagvaarding. U geeft hierin ook aan welke bewijzen u heeft voor uw standpunt. Uw brief heet een conclusie van antwoord.

Tegenvordering

Heeft u een eigen vordering op de partij die de rechtszaak is gestart (eiser)? U kunt deze tegenvordering in de conclusie van antwoord opnemen. Uw vordering heet dan een eis in reconventie. De eis in de dagvaarding is de eis in conventie.

Bewijsstukken

Heeft u bewijsstukken die uw verhaal ondersteunen? Uw advocaat dient deze bij de conclusie van antwoord te voegen. Bijvoorbeeld brieven of overeenkomsten. U kunt ook getuigen vragen hun verhaal op te schrijven (schriftelijke getuigenverklaring).

Conclusie van antwoord opsturen

Uw advocaat stuurt de conclusie van antwoord met de bewijsstukken naar de rechtbank. Het moet daar uiterlijk op de dag voor de rolzitting binnen zijn.

Uitstel

In beginsel kunt u geen uitstel krijgen om te reageren, tenzij sprake is van een van de volgende uitzonderingen.

• Eenstemmig verzoek

De rechtbank willigt een verzoek om uitstel in als u het voor de eerste keer indient en als het eenstemmig (in overleg met de wederpartij) is. Voor elk volgend eenstemmig verzoek om uitstel geldt dat u en de wederpartij het verzoek bij de rechtbank moeten indienen en motiveren. Ook moet u beiden aangeven waarom de zaak niet naar de parkeerrol kan worden verwezen (voorziening voor zaken waarin tijdelijk niet wordt voort geprocedeerd). De rechtbank willigt het verzoek in als het niet leidt tot een onredelijke vertraging van de procedure.

• Klemmende redenen en overmacht

Een gemotiveerd verzoek om uitstel om klemmende redenen kunt u indienen uiterlijk 4 dagen voor de roldatum waarop de proceshandeling moet worden verricht. De wederpartij kan daarop binnen 2 dagen na indiening van het verzoek reageren. De rechtbank beoordeelt het verzoek zo spoedig mogelijk na deze 2 dagen of na ontvangst van een reactie van de wederpartij, en geeft de beslissing direct aan de partijen door.

Is het voor u of de wederpartij door overmacht niet mogelijk het verzoek om uitstel uiterlijk 4 dagen voor de roldatum waarop de proceshandeling moet worden verricht, dan dient u dit de rechtbank zo spoedig mogelijk te laten weten. De rechtbank beslist direct en hoort de wederpartij als dat direct mogelijk is.

Bekijk voor meer informatie het landelijk procesreglement (pdf, 358,3 KB) voor civiele dagvaardingszaken bij de rechtbanken, artikel 2.8. Als u uitstel krijgt, is de termijn voor het indienen van een conclusie of akte 6 weken, zodra er een tussenvonnis is gewezen wordt de termijn verkort naar 4 weken, tenzij de rechtbank anders beslist. Zie ook artikel 2.7 van het procesreglement.

U reageert niet

Reageert u niet op de dagvaarding, dan doet de rechter later toch uitspraak. Deze uitspraak heet een verstekvonnis. De rechter stelt dan meestal de eiser in het gelijk.

De zitting die in de dagvaarding wordt genoemd heet de rolzitting. Een rolzitting is een wekelijkse zitting in civiele dagvaardingszaken, waarbij procedurele beslissingen worden genomen. Op deze zitting is er nog geen uitgebreide behandeling van uw zaak. De rechter controleert of de dagvaarding goed is uitgebracht, bekijkt of de tegenpartij (gedaagde) heeft gereageerd en beslist hoe de procedure verder gaat.

Aanwezigen rolzitting

Partijen en hun advocaten zijn niet aanwezig bij een rolzitting.

Gedaagde heeft niet (tijdig) gereageerd

Heeft u als gedaagde niet, of niet op tijd, schriftelijk gereageerd? De rechter bepaalt direct dat hij 4 weken later uitspraak doet.

Verstekvonnis

U heeft verstek laten gaan en de uitspraak heet een verstekvonnis. De rechter stelt dan meestal de eiser in het gelijk. Hij kan u ook veroordelen de proceskosten van de eiser te betalen, vaak zijn dit de griffierechten en kosten voor de advocaat en gerechtsdeurwaarder.

Alsnog reageren

Na de rolzitting krijgt u een brief met de datum voor het verstekvonnis. Meldt u zich via uw advocaat vóór die datum alsnog bij de rechtbank? Dan ‘zuivert’ u het verstek en wordt de procedure toch voortgezet.

Verdere procedure

Doet de rechter niet direct einduitspraak, dan bepaalt hij hoe de procedure verder gaat: er volgt een schriftelijke ronde of een zitting.

Na de rolzitting krijgt uw advocaat een brief van de rechtbank. Hierin staat hoe de procedure verder verloopt.

Reactie eiser

Als eerste mag u als eiser reageren op de reactie (de conclusie van antwoord) van de gedaagde. Uw advocaat doet dit door een brief te sturen aan de rechter. Deze brief heet een conclusie van repliek. De termijn voor het indienen van een conclusie van repliek is 6 weken, tenzij er een inhoudelijk tussenvonnis is gewezen dan wordt de termijn verkort naar 4 weken. (Zie ook artikel 2.7 van het procesreglement.). Heeft u meer tijd nodig, dan kan uw advocaat een brief met verzoek om uitstel sturen.

Reactie gedaagde

Als gedaagde kunt u via uw advocaat in een brief aan de rechter weer reageren op het stuk van eiser. Deze brief heet een conclusie van dupliek. De termijn voor het indienen van een conclusie van dupliek is 6 weken, tenzij er een inhoudelijk tussenvonnis is gewezen dan wordt de termijn verkort naar 4 weken. (Zie ook artikel 2.7 van het procesreglement.) Heeft u meer tijd nodig, dan kan uw advocaat een brief met verzoek om uitstel sturen.

Verdere procedure

Er zijn nu 3 mogelijkheden. De rechter:

• geeft een tussenvonnis waarin hij vraagt om extra bewijs (schriftelijk bewijs of het horen van getuigen of deskundigen)
• nodigt u en de tegenpartij uit voor een zitting
• doet einduitspraak (eindvonnis)

Beide partijen krijgen een uitnodiging voor de zitting. In die oproep staat wanneer en waar de zitting plaatsvindt. Schikt de datum u niet, dan kan uw advocaat contact opnemen met de griffie. Informatie hierover vindt u in de brief.

Schriftelijke informatie

Wilt u nieuwe schriftelijke informatie tijdens de zitting bespreken? Uw advocaat stuurt deze stukken dan naar de rechter en naar de tegenpartij. De stukken moeten minimaal 2 weken voor de zitting binnen zijn.

Aanwezigen zitting

Het is niet verplicht om naar de zitting te komen. Als u niet verschijnt, kan dit ertoe leiden dat de rechter in uw nadeel beslist. Als u komt, kunt u eventuele vragen van de rechter beantwoorden.

Getuige

Tijdens de zitting worden gewoonlijk geen getuigen gehoord. De rechter beslist of hij getuigen wil horen en in welke fase van de procedure.
Getuige

Openbaar

De zitting is in beginsel openbaar. Dit betekent dat iedereen de zitting mag bijwonen. De rechter kan in bepaalde situaties beslissen dat de zitting (deels) achter gesloten deuren plaatsvindt.
Zitting bijwonen

Conflictoplossing

Tijdens de zitting onderzoekt de rechter met beide partijen welke oplossingsmethode in deze situatie het beste lijkt te passen: mediation, schikking of een uitspraak van de rechter.

Schikking

De rechter kan een voorlopig oordeel over de zaak geven. Hij vertelt hoe hij tegen de zaak aankijkt. Vaak stelt hij dan de partijen in de gelegenheid om samen tot een oplossing (schikking) te komen. Als beide partijen dat willen, onderbreekt de rechter daarvoor de zitting. Buiten de rechtszaal (‘op de gang’), probeert u er samen uit te komen.

Op de afgesproken tijd komt u weer terug in de rechtszaal. Heeft u samen een oplossing gevonden, dan wordt deze schikking op papier gezet, in een proces-verbaal. Beide partijen ondertekenen dit. Een kopie van het proces-verbaal krijgt u thuisgestuurd.
De schikking is een bindende afspraak. Beide partijen moeten die afspraak nakomen.

Mediation naast rechtspraak

Een gerechtelijke procedure richt zich op de juridische aspecten van een conflict. Met mediation zoekt u samen met de andere partij(en) naar een oplossing voor alle aspecten van het conflict. Daarom kijkt de rechter of uw zaak zich leent voor mediation. U kunt ook zelf aangeven dat u mediation wilt.
Mediation naast rechtspraak

Geen uitspraak

Een rechtszaak eindigt zonder uitspraak

• als de eiser de procedure intrekt
• als u via mediation een akkoord bereikt
• wanneer u een schikking treft

Heeft u een akkoord bereikt, dan kan de rechter de gemaakte afspraken eventueel ook vastleggen in een uitspraak.

Wel uitspraak

Aan het einde van de zitting zegt de rechter wanneer de uitspraak volgt (vonnis). Meestal is dat 6 weken na de zitting. Uw advocaat krijgt het vonnis toegestuurd.

Oordeel

Als de rechter de vordering toewijst, staat in het vonnis waarom hij tot dat oordeel is gekomen. Ook als de rechter de vordering afwijst, leest u in het vonnis wat daarvoor de reden is.

Kosten tegenpartij betalen

De rechter kan bepalen dat de verliezende partij (een gedeelte van) de proceskosten moet betalen die de andere partij heeft gemaakt. Dat zijn bijvoorbeeld de kosten van een advocaat. De rechter bepaalt de hoogte van het bedrag.
Kostenveroordeling

Verzet

Heeft de rechter een verstekvonnis uitgesproken omdat u als tegenpartij (gedaagde) niet reageerde in de procedure? U kunt in verzet tegen dit vonnis. Dit doet u door de oorspronkelijke eiser te dagvaarden voor dezelfde rechter. Dit moet u binnen 4 weken doen. In de verzetdagvaarding neemt u uw bezwaren op. Hierna behandelt de rechter de zaak alsnog inhoudelijk.

Hoger beroep

Als u het niet eens bent met het vonnis van de rechter kunt u in hoger beroep gaan. Dan legt u uw zaak voor een nieuwe behandeling voor aan het gerechtshof. Dit moet u binnen 3 maanden na de uitspraak doen. Een advocaat moet het hoger beroep instellen.
Meer over hoger beroep

Cassatie

Bent u het daarna niet eens met de uitspraak van het gerechtshof, dan kunt u binnen 3 maanden in cassatie. Een cassatieberoep is een verzoek aan de Hoge Raad der Nederlanden om een eerdere uitspraak van een gerechtshof te vernietigen. Ook hiervoor heeft u een advocaat nodig.
Meer over cassatie