U ontvangt van het Openbaar Ministerie (OM) een dagvaarding op het adres waar u staat ingeschreven of verblijft. Dit heet de betekening van de dagvaarding.

Inhoud dagvaarding

Strafbaar feit en zitting

In de dagvaarding staat in juridische bewoordingen voor welk strafbaar feit de officier van justitie u vervolgt. In de dagvaarding staat ook waar en wanneer de rechter uw zaak op een zitting behandelt. U tekent voor ontvangst.

Getuigen, slachtoffers en rechten

Eventuele getuigen worden genoemd in de dagvaarding. Ook leest u in de dagvaarding of een slachtoffer een vordering tot schadevergoeding heeft ingediend. Op de achterkant van de dagvaarding staat informatie over de rechten waarvan u gebruik kunt maken, zoals het recht op rechtsbijstand (rechtsbijstand.nl).

Inzage in uw dossier

Als verdachte heeft u recht op inzage in uw dossier. U kunt het dossier inzien bij de griffie van de rechtbank. U mag ook kopieën maken of kunt deze opgestuurd krijgen. Als u een advocaat heeft ingeschakeld, heeft deze ook recht op inzage en kan hij ook de kopieën op zijn verzoek opgestuurd krijgen.

Uitstel zitting aanvragen

Als u niet aanwezig kunt zijn tijdens de zitting, kunt u of uw advocaat om uitstel vragen bij de griffie van de rechtbank. U moet hier wel een goede reden voor hebben, bijvoorbeeld ziekte. Vraag dit zo snel mogelijk aan.

Protocol

De rechtbanken en gerechtshoven hebben met elkaar een aanhoudingenprotocol ontwikkeld. Daarin staat waarmee de rechter rekening houdt als u een verzoek om uitstel van de zitting doet.
Landelijke aanhoudingenprotocol

Wel/geen uitstel

De rechter beslist in principe pas tijdens de zitting zelf over het uitstel. Soms beslist hij hier al eerder over. U of uw advocaat ontvangen in dat geval bericht. U kunt ook zelf informeren bij de griffie van de rechtbank. De rechter is niet verplicht om de zitting uit te stellen. Hij kan uw zaak ook behandelen zonder dat u er bent.
Adressen rechtbanken

Bij een strafprocedure is er altijd een zitting.

Voor aanvang van de zitting

Op de dag van de zitting meldt u zich bij de centrale balie van de rechtbank. U hoort waar u op de gang kunt wachten tot uw zaak begint. Als uw zaak aan de beurt is, roept de bode uw naam en zaak. Iedereen gaat naar binnen en neemt plaats.

Wel/niet aanwezig zitting

U bent niet verplicht om naar de zitting te komen. Komt u wel, dan kunt u de vragen van de rechter beantwoorden. U krijgt dan de gelegenheid om een mondelinge toelichting te geven. Komt u niet, dan kunt u de verdediging aan uw advocaat overlaten. Hiervoor moet u uw advocaat machtigen. U kunt als verdachte van een overtreding zich ook laten vertegenwoordigen door een schriftelijk gemachtigde, als u niet zelf aanwezig kan of wil zijn.

Verstek

Als u niet verschijnt, niet reageert op de dagvaarding en ook niet uw advocaat machtigt, kan de rechter uw zaak bij verstek (buiten uw aanwezigheid) behandelen. U kunt wel een brief schrijven om uw mening aan de rechter te laten weten. De rechter kan u alsnog verplichten om te verschijnen.

Getuige

Eventuele getuigen staan in de dagvaarding genoemd. Vaak hoort de rechter-commissaris getuigen al voor de zitting. Ze hoeven dan niet op de zitting te getuigen. De namen van getuigen die wel op de zitting aanwezig zijn, noemt de kantonrechter aan het begin van de zitting. In bepaalde gevallen kunnen ook meegebrachte getuigen gehoord worden.
Getuige in een rechtszaak

Deskundigen

De kantonrechter kan deskundigen horen tijdens de zaak.

Tolk

Als u niet goed Nederlands spreekt of begrijpt of als u doof of slechthorend bent, kan de officier van justitie of de rechter een tolk regelen die u kosteloos bijstaat. U of uw advocaat moet dit bij voorkeur ruim voor de zittingsdatum aangeven.

Slachtoffer en benadeelde partij

Als het slachtoffer heeft aangegeven daar prijs op te stellen, wordt hij/zij geïnformeerd over de zittingsdatum. Ook mag het slachtoffer de zitting bijwonen.

Schadevergoeding

Als een slachtoffer schade heeft geleden kan hij/zij een schadevergoeding vragen. Op de zitting kan het slachtoffer dat verzoek toelichten. Mogelijk beslist de rechter dat u die schadevergoeding (deels) moet betalen. Meer informatie voor slachtoffer

Openbaar

Rechtszaken over verkeersovertredingen zijn in principe openbaar. Dit betekent dat iedereen boven de 12 jaar de zitting mag bijwonen. De uitspraak is altijd in het openbaar, ook als de behandeling plaatsvond achter gesloten deuren.
Zitting bijwonen

Inhoudelijke behandeling

Nadat de rechter heeft vastgesteld dat alle vormen in het vooronderzoek goed zijn nageleefd en hij de zaak mag behandelen, zal hij 4 vragen moeten beantwoorden:

1. Is het ‘wettig en overtuigend’ bewezen dat u het feit gepleegd heeft?

Deze vraag beantwoordt de rechter aan de hand van:

• wettige bewijsmiddelen
  zoals de aangifte, getuigenverklaringen, deskundigenverklaringen en beeldmateriaal dat de rechter zelf heeft gezien.
• zijn eigen overtuiging
  de rechter moet op grond van de bewijsmiddelen ervan overtuigd zijn dat u het feit heeft begaan. Is hij dat niet, dan spreekt hij u vrij. 

2. Is het feit strafbaar?

Als het feit bewezen is, dan moet de kantonrechter nagaan of het feit ook strafbaar is. Alle strafbare feiten zijn vastgelegd in de wet. Alleen als de hele omschrijving van het strafbare feit in de aanklacht (tenlastelegging) van de officier van justitie is overgenomen, is er sprake van een strafbaar feit. Onder bijzondere omstandigheden kan het begrijpelijk zijn dat u zich niet strikt aan de wet heeft gehouden. Het feit is dan niet strafbaar.

3. Bent u strafbaar?

U bent geen strafbare dader als het plegen van de daad u niet is aan te rekenen. Misschien kon u er niets aan doen dat u gehandeld heeft zoals u handelde. In bijzondere omstandigheden kan het begrijpelijk zijn dat u zich niet strikt aan de wet heeft gehouden. U bent dan niet strafbaar.

4. Welke straf krijgt u opgelegd?

Als de rechter heeft vastgesteld dat u het strafbare feit heeft begaan en daarvoor strafbaar bent, bepaalt hij of u een straf en/of maatregel krijgt opgelegd.

Verloop zitting

De inhoudelijke behandeling verloopt als volgt:

1. De bode roept uw naam en zaak, iedereen neemt plaats in de zittingszaal.
2. De rechter controleert de persoonsgegevens en geeft een korte uitleg over uw rechten tijdens de zitting, zoals het recht om niet te antwoorden op vragen die worden gesteld.
3. De officier van justitie leest de tenlastelegging. Hierin staat waarvan u wordt verdacht.
4. Onderzoek door de rechter (vragen aan u als verdachte, horen van getuigen en behandelen van de stukken).
5. Behandeling van een eventuele vordering voor een schadevergoeding van een benadeelde partij (slachtoffer). De benadeelde partij mag ook een mondelinge toelichting geven.
6. De officier van justitie geeft zijn standpunt over uw zaak (requisitoir) en zegt welke straf hij eist.
7. Daarna houdt uw advocaat of u zelf een pleidooi. Dit is uw verdediging.
8. De officier van justitie mag ingaan op het pleidooi.
9. U of uw advocaat mag reageren op wat de officier heeft gezegd. U mag als verdachte zelf geen vragen stellen aan de officier van justitie. Wel mag u het aangeven als iets niet duidelijk is.
10. Als verdachte krijgt u het laatste woord.
11. Na het laatste woord sluit de rechter het onderzoek af. De rechter geeft aan wanneer hij de uitspraak doet.

De rechter doet over het algemeen tijdens de zitting mondeling uitspraak. U krijgt binnen 14 dagen een aantekening van het mondeling vonnis thuisgestuurd. Als u een advocaat heeft ingeschakeld, ontvangt deze het vonnis.

Mogelijke uitspraken

De rechter kan verschillende beslissingen nemen. Hij kan u:

• vrijspreken
• een geldboete, hechtenis (een soort gevangenisstraf) of taakstraf opleggen
• een ontzegging van de rijbevoegdheid opleggen
• ontslaan van alle rechtsvervolging: dit betekent dat u niet veroordeeld kunt worden, hoewel het feit waarvan u verdacht werd wel bewezen is. Het gaat dan om bijzondere omstandigheden waarin het begrijpelijk kan zijn dat u zich niet strikt aan de wet heeft gehouden. Het feit is dan niet strafbaar of u bent als dader niet strafbaar.

Niet eens met uitspraak rechter?

Als u het niet met de beslissing van de rechter eens bent, kunt u in hoger beroep gaan bij het gerechtshof.

Bent u het niet eens met de beslissing van de rechtbank? U kunt hiertegen in hoger beroep bij het gerechtshof als u bent veroordeeld tot een geldboete hoger dan € 50 of een andere straf of maatregel. Heeft de kantonrechter bij het vonnis 2 of meer geldboetes opgelegd voor overtredingen? Dan moet het totaalbedrag hiervan hoger dan € 50 zijn.

Is het bedrag van de geldboete(s) niet hoog genoeg? Dan kunt u alleen in uitzonderingsgevallen in hoger beroep, bijvoorbeeld wanneer u niet bekend was met de dag van de terechtzitting bij de rechtbank en u bij verstek bent veroordeeld.

De officier van justitie kan ook in hoger beroep gaan.

Het hoger beroep moet uiterlijk 14 dagen na de uitspraak ingediend zijn bij de griffie van de rechtbank.
Hoger beroep strafzaak