Gezag over kind

Direct naar inhoud Direct naar zoekformulier Direct naar navigatiemenu

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksHome > Uw Situatie > Gezag over kind

Gezag over kind

Een minderjarig kind mag sommige beslissingen niet zelf nemen. Daarom staat het kind onder gezag, bijvoorbeeld van één of beide ouders.

Vaak krijgen ouders het gezag automatisch, maar soms moet u het gezag aanvragen via een procedure bij de rechtbank of via een formulier. De procedures vallen onder het burgerlijk recht (civiel recht).

Gezamenlijk gezag aanvragen

Gezag over kind

Wat is gezag?

Als u gezag heeft over een kind:

  • bent u verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van het kind
  • heeft u vrijwel altijd een onderhoudsplicht, waardoor u de kosten voor de verzorging en opvoeding (tot 18 jaar) en de kosten van levensonderhoud en studie (vanaf 18 tot 21 jaar) moet betalen 
  • beheert u het geld en spullen van het kind
  • bent u zijn of haar wettelijk vertegenwoordiger

Gezag over een kind kan op 2 manieren geregeld zijn:

  • 1 persoon heeft het gezag (eenhoofdig gezag), of
  • 2 personen hebben het gezag (gezamenlijk gezag)

Er kunnen maximaal 2 personen gezag hebben over een kind. U kunt dus geen gezag aanvragen als er al 2 personen gezag hebben.

U kunt ook geen gezag aanvragen als u onder curatele bent gesteld of als er sprake is van een langdurige geestelijke stoornis die het onmogelijk maakt het gezag uit te oefenen. Een minderjarige moeder van 16 of 17 jaar kan bij de rechter een meerderjarigheidsverklaring aanvragen, om zo het gezag over een kind te krijgen.

Video gezag

In deze animatie wordt uitgelegd hoe men gezag over een kind heeft of krijgt.

De informatie over het aanvragen van eenhoofdig gezag en de meerderjarigheidsverklaring (voor moeders van 16 of 17 jaar) vindt u onder aan de pagina.

Heeft u automatisch gezamenlijk gezag?

Heeft u volgens de wet al automatisch gezamenlijk gezag? Of is het nodig om gezag aan te vragen? U komt het te weten via onderstaande 3 stappen.

Stap 1: Bent u allebei ouders voor de wet (juridisch ouders)?

In onderstaand schema kunt u nagaan of u volgens de wet moeder of vader – en dus juridisch ouder - bent. U hoeft hier niet per se de biologische ouder voor te zijn.

Bent u moeder?

Volgens de wet is de moeder van een kind:

  • de vrouw uit wie het kind geboren is
  • de vrouw die het kind heeft geadopteerd
  • de vrouw die het kind heeft erkend
  • de vrouw van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld
  • als het kind verwekt is door kunstmatige bevruchting door een onbekende donor (volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting) is de vrouw met wie de biologische moeder op het moment van de geboorte getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft ook de moeder van het kind

Bent u vader?

Volgens de wet is de vader van een kind:

  • de man die met de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft tijdens de geboorte van het kind
  • de man die het kind heeft geadopteerd
  • de man die het kind heeft erkend
  • de man van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld

U weet nu of u beide juridisch ouder bent of dat slechts 1 van u juridisch ouder is. Kijk hieronder bij stap 2 of u automatisch gezamenlijk gezag heeft of niet.

 

Stap 2: Heeft u automatisch gezamenlijk gezag volgens de wet?

Huwelijk of geregistreerd partnerschap - tussen 2 juridisch ouders

Bent u getrouwd of geregistreerd partners? Dan krijgen u en uw partner automatisch gezamenlijk gezag over kinderen die worden geboren binnen het huwelijk of het geregistreerd partnerschap.

Bent u niet getrouwd en niet geregistreerd als partners? Dan staat het kind bij de geboorte meestal alleen onder gezag van de vrouw die bevallen is van het kind (eenhoofdig gezag). De andere ouder, die bijvoorbeeld het kind heeft erkend, heeft dan geen gezag. U krijgt als juridisch ouders alsnog gezamenlijk gezag als u en uw partner trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan.

Huwelijk of geregistreerd partnerschap - tussen een juridisch ouder en een niet-ouder

Bent u als ouder en niet-ouder getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap op het moment dat het kind wordt geboren? Dan heeft u beide automatisch het gezamenlijk gezag. Voorwaarde is wel dat er geen andere ouder is.

Wie kan in deze situatie niet-ouder zijn?
Een niet-ouder kan in deze situatie bijvoorbeeld de vrouwelijke partner zijn van de vrouw die bevallen is, waarbij het kind is verwekt door kunstmatige bevruchting door een bekende donor.

Adoptie

Bent u ouders door adoptie? Dan heeft u automatisch gezamenlijk het gezag.


Heeft u volgens de wet geen automatisch gezamenlijk gezag? Lees bij stap 3 meer over het aanvragen van gezamenlijk gezag via de rechter.

Stap 3: Gezamenlijk gezag aanvragen via de rechter

Heeft u volgens de wet geen automatisch gezamenlijk gezag? Lees hieronder of u via een formulier gezamenlijk gezag kunt aanvragen of een procedure verzoek gezag bij de rechter kunt doorlopen.

Gezamenlijk gezag aanvragen met een formulier

Voor 2 ouders zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap

Bent u niet getrouwd en niet geregistreerd als partners? Dan staat het kind bij de geboorte meestal alleen onder het gezag van de vrouw die bevallen is van het kind (eenhoofdig gezag).

Wilt u gezamenlijk gezag? U kunt dan als juridisch ouders dit aanvragen bij de rechter. Gebruik hiervoor het formulier gezag aanvragen. U heeft geen advocaat nodig.

Procedure verzoek gezag bij de rechter

Gezamenlijk gezag ouder en niet-ouder

Heeft u eenhoofdig gezag? Bijvoorbeeld omdat de rechter na een scheiding het eenhoofdig gezag aan u heeft toegewezen? Als u samen met een niet-ouder het gezamenlijk gezag wilt uitoefenen, kunt u bij de rechter een verzoek tot gezamenlijk gezag indienen. Voor deze procedure verzoek gezag is een advocaat verplicht.

Om gezamenlijk gezag aan te kunnen vragen, moet u voldoen aan een aantal voorwaarden. Als het kind geen andere ouder heeft, gelden andere voorwaarden dan wanneer dat wel het geval is.

Als het kind geen andere ouder heeft, gelden de volgende voorwaarden:

  • U bent ouder en heeft alleen het gezag.
  • Er is sprake van een goede band tussen uw partner en uw kind. Het kind moet kunnen opgroeien in een veilige omgeving.

Als het kind wel een andere ouder heeft, gelden de volgende strengere voorwaarden:

  • U bent ouder en voordat u gezamenlijk gezag aanvraagt heeft u minstens 3 jaar alleen het gezag.
  • U hebt samen met uw partner minstens een jaar voor het kind gezorgd.

Lees meer over de procedure verzoek gezag

Eenhoofdig gezag

Bent u bevallen van het kind? Als u niet getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft én meerderjarig bent, krijgt u automatisch het eenhoofdig gezag. U mag dan niet onder curatele staan of een geestelijke stoornis hebben.

Bij de rechter een meerderjarigheidsverklaring aanvragen

Om gezag uit te oefenen over uw kind moet u in principe 18 jaar of ouder zijn. Bent u een moeder van 16 of 17 jaar, dan kunt u de kinderrechter vragen een meerderjarigheidsverklaring uit te spreken. Hij doet dit als het in belang is van moeder en kind. Bent u als moeder jonger dan 16 jaar, dan stelt de rechter een voogd aan. Een minderjarige vader kan geen meerderjarigheidsverklaring aanvragen. Hij kan wel het kind erkennen.


Bij de rechter eenhoofdig gezag aanvragen

U kunt bij de rechter eenhoofdig gezag aanvragen. Bijvoorbeeld omdat u na een scheiding het gezag alleen wilt uitoefenen. In een procedure verzoek gezag kunt u de rechter vragen om het eenhoofdig gezag uit te mogen oefenen. Voor deze procedure heeft u een advocaat nodig.

Gezag na echtscheiding

Heeft u samen met uw partner gezamenlijk gezag over de kinderen? Als u en uw partner scheiden, houdt u het gezamenlijk gezag. Als u dit niet wilt, kunt u aan de rechter vragen het gezag aan 1 ouder toe te kennen. De rechter staat dit alleen toe als dit in het belang van het kind is. De rechter bepaalt welke ouder het gezag krijgt (eenhoofdig gezag). Bij meerdere kinderen bepaalt de rechter voor ieder kind afzonderlijk wie het gezag krijgt. Als een kind ouder is dan 12, dan vraagt de rechter naar de mening van het kind.


Gezag na overlijden ouders

  • Als u met de andere ouder gezamenlijk gezag heeft, en 1 van u overlijdt, dan krijgt de overlevende ouder alleen het gezag.
  • Heeft u als ouder alleen het gezag? En is er wel een andere ouder? Als u overlijdt, bepaalt de rechter of de andere ouder of iemand anders het gezag krijgt. Denk bij iemand anders aan bijvoorbeeld uw ouders of partner (niet-ouder) als u deze heeft.
  • Overlijden u en de andere ouder, dan bepaalt de rechter wie de voogd (niet-ouder met gezag) van het kind wordt. Als in uw testament staat wie er voogd moet worden, vraagt de griffier van de rechtbank of die persoon dat wil worden.

Uittreksel uit het gezagsregister

Een uittreksel uit het centraal gezagsregister kunt u schriftelijk aanvragen bij alle rechtbanken in Nederland. Uw verzoek kunt u het beste indienen bij de voor u dichtstbijzijnde rechtbank.

Vraag en antwoord

Hoe krijg ik gezag over mijn kind als ik minderjarig ben?

Bent u de biologische moeder en 16 of 17 jaar? U kunt de rechter vragen om een meerderjarigheidsverklaring. Een minderjarige vader kan geen gezag aanvragen.

Tot wanneer kunnen we het gezamenlijk gezag aanvragen?

Op elk gewenst moment.

Wat kost de aanvraag gezamenlijk gezag (formulier)?

Als u de aanvraag digitaal doet, kost het niets. Doet u de aanvraag per post dan moet u betalen voor bepaalde gemeentelijke documenten.

Zie ook:

Meer weten:

Juridisch advies

Wilt u persoonlijk advies over uw situatie? Hulp bij het opstellen van de stukken of bijstand tijdens de zitting? Een advocaat is alleen bij een procedure voor de civiele rechter verplicht. Bij een kantonprocedure is dit niet verplicht, maar het kan wel verstandig zijn een advocaat of andere juridisch adviseur in te schakelen.


Neem contact op met het Rechtspraak Servicecentrum

Sociale media

Stel uw vraag via
Stel uw vraag via

Pas op met het delen van privé-gegevens op sociale media.

Telefoon

088 361 61 61

Bereikbaar maandag t/m vrijdag tussen 8.00 en 20.00 uur.

Veelgestelde vragen aan het Rechtspraak Servicecentrum