Beslist de officier van justitie om de zaak van uw kind voor de strafrechter te brengen? Dan ontvangt uw kind een dagvaarding op het adres waar het staat ingeschreven of verblijft (thuis of bijvoorbeeld op het politiebureau of een jeugdinrichting). 

U krijgt een afschrift van de dagvaarding toegestuurd. Als ouder krijgt u daarnaast alle oproepingen, kennisgevingen, aanzeggingen of andere schriftelijke mededelingen die uw kind ook krijgt. Dit geldt niet voor kantonzaken. De feiten die de kantonrechter behandelt zijn overtredingen en die zijn minder ernstig.

Inhoud dagvaarding

Op iedere dagvaarding staat een parketnummer en/of zaaknummer genoemd. Vermeld dit nummer bij elk contact met de rechtbank.

Strafbaar feit en zitting

In de dagvaarding staat in juridische woorden voor welk strafbaar feit de officier van justitie uw kind vervolgt. In de dagvaarding staat ook waar en wanneer de rechter de zaak van uw kind op een zitting behandelt.

Getuigen, deskundigen, slachtoffers

In de dagvaarding staan eventueel ook de getuigen en deskundigen genoemd, waarvan bekend is dat de rechter hen wil ondervragen (horen) tijdens de zitting. Ook leest u in de dagvaarding of er een slachtoffer is die al een vordering tot schadevergoeding heeft ingediend.

Rechten van uw kind

Op de achterkant van de dagvaarding staat informatie over de rechten waarvan uw kind gebruik kan maken, zoals het recht op rechtsbijstand (rechtsbijstand.nl).

• Meer informatie over de dagvaarding (om.nl)

Welke rechter?

In de dagvaarding staat ook welk soort rechter de zaak behandelt. Op de pagina Soorten strafrechters leest u meer over de soorten strafrechters. 

Advocaat

Heeft uw kind een advocaat? Deze heeft allerlei rechten, zoals inzage in het dossier van uw kind. Als uw kind jonger is dan 16 jaar, dan heeft de advocaat dezelfde bevoegdheden als uw kind.

Inzage in het dossier

Uw kind heeft als verdachte in principe recht op het lezen (inzien) van de procesdocumenten in zijn of haar dossier. Bijvoorbeeld documenten van de politie en het Openbaar Ministerie, met verslagen van verhoren van getuigen of van uw kind zelf.

Bezwaarschrift indienen

Als uw kind ervan overtuigd is dat het ten onrechte is gedagvaard, dan kan het binnen 8 dagen nadat de dagvaarding aan uw kind is overhandigd bezwaar maken (lees meer over deze procedure onderaan de pagina).

Uw kind kan uitstel vragen voor de zitting, als daar een goede reden voor is. Een goede reden kan ziekte zijn.

Uw kind of de advocaat van uw kind kan om uitstel vragen bij de griffie van de rechtbank. Dit moet zo snel mogelijk na ontvangst van de dagvaarding. De rechter beslist of hij de zitting uitstelt naar een andere datum (aanhouding).

Protocol

De rechtbanken en gerechtshoven hebben met elkaar een aanhoudingenprotocol ontwikkeld. Daarin staat waarmee de rechter rekening houdt als een verdachte een verzoek tot uitstel van de zitting doet. 

• Landelijk aanhoudingenprotocol

Wel/geen uitstel

De rechter beslist in principe pas tijdens de zitting zelf over het uitstel. Soms beslist hij hier al eerder over. Uw kind (of advocaat) ontvangt in dat geval bericht. Uw kind kan ook zelf informeren bij de griffie. De rechter is niet verplicht om de zitting uit te stellen.

• Adressen rechtbanken

Uw kind

Zolang uw kind minderjarig is, is het verplicht om naar de zitting te komen (te verschijnen). Uw kind kan tijdens de zitting de vragen van de rechter beantwoorden. En krijgt dan de gelegenheid om een mondelinge toelichting te geven.

• Komt uw kind niet naar de zitting? Dan kan de rechter bepalen dat uw kind alsnog moet komen (dit heet het bevelen van de verschijning). De rechter stelt dan de behandeling van de zaak uit (de zaak aanhouden). De rechter kan de medebrenging van uw kind gelasten, dat betekent dat de politie uw kind voor de volgende zitting ophaalt.
• Als uw kind inmiddels 18 jaar of ouder is, is het niet meer verplicht aanwezig te zijn, maar ook dan kan de rechter bepalen dat het wel aanwezig moet zijn.

Verstek

Komt uw kind niet naar de zitting en is het niet gelukt om het met een bevel tot medebrenging naar de zitting te krijgen? Of verwacht de rechter dat zo’n bevel niets oplevert? Dan kan de rechter de zaak in uitzonderlijke gevallen zonder aanwezigheid van uw kind (bij verstek) behandelen.

Ouders/voogd

De rechter roept u op om te verschijnen op de zitting. Als u de ouder met het gezag of de voogd bent, bent u verplicht om te verschijnen op de zitting met de inhoudelijke behandeling. Is uw kind inmiddels meerderjarig, dan geldt dit niet meer voor u.

Komt u niet naar de zitting, dan kan de rechter u opleggen om wél te komen (uw medebrenging bevelen). Dan houdt de rechter de zaak aan en krijgt u opnieuw de gelegenheid om bij de zitting aanwezig te zijn. Als de rechter het noodzakelijk vindt, kan hij ervoor zorgen dat de politie u voor de volgende zitting ophaalt. Bent u een ouder zonder gezag, bijvoorbeeld omdat uw kind inmiddels meerderjarig is? Dan bent u niet verplicht te komen, maar dit mag wel.

De rechter vraagt u naar de persoonlijke omstandigheden van uw kind. Hoe het bijvoorbeeld thuis en op school gaat. Ook kan de rechter aan u vragen naar uw mening over bijzondere voorwaarden, die de rechter mogelijk oplegt. Denk hierbij aan een bepaalde behandeling of straffen of maatregelen die het gezin raken.

Jeugdreclassering en de Raad voor de Kinderbescherming

Voorafgaand aan de zitting adviseren de Raad voor de Kinderbescherming (kinderbescherming.nl) en/of de jeugdreclassering (jeugdreclassering.nl) en soms ook een psycholoog en/of een psychiater de rechter over de persoonlijkheid en levensomstandigheden van uw kind. De rechter kan de rapporteurs of hun collega's op de zitting als deskundigen horen (ondervragen).

Getuigen

Als er in de strafzaak van uw kind getuigen zijn, dan staan deze in de dagvaarding genoemd. Vaak ondervraagt (hoort) de rechter-commissaris de getuigen voorafgaand aan de zitting zodat zij niet op de zitting hoeven te komen. De zittingsrechter noemt aan het begin van de zitting de namen van getuigen die wel op de zitting aanwezig zijn. In bepaalde gevallen hoort de rechter ook getuigen die uw kind naar de zitting meeneemt. Lees hier meer over op de pagina info dagvaarding (om.nl)

• Getuige in een rechtszaak

Deskundigen

De rechter-commissaris kan deskundigen al voor de zitting horen, maar meestal wil de zittingsrechter zelf ook vragen stellen. De deskundigen van de Raad voor de Kinderbescherming en de jeugdreclassering zijn vaak op de zitting aanwezig.

In bepaalde gevallen kan de rechter ook deskundigen horen die uw kind meebrengt. Het rapport van de deskundige(n) wordt meegewogen in de eindbeslissing van de rechter. Lees meer op de pagina info dagvaarding (om.nl).

• Deskundige in een rechtszaak

Tolk

Spreekt of begrijpt uw kind niet goed Nederlands? Of is uw kind doof of slechthorend? Dan kan de officier van justitie een (doven)tolk voor uw kind inschakelen. Uw kind of de advocaat moet hiervoor een verzoek indienen, bij voorkeur ruim voor de zittingsdatum. Uw kind hoeft niet voor de tolk te betalen.

Bent u als ouder/voogd zelf doof of slechthorend? Of spreekt u niet goed Nederlands? Ook dan kunt u een (doven)tolk aanvragen.

Slachtoffer en benadeelde partij

Als het slachtoffer heeft aangegeven daar prijs op te stellen, informeert het Openbaar Ministerie deze persoon over de zittingsdatum. Het slachtoffer mag de zitting bijwonen.

De rechter kan het slachtoffer (als daar reden voor is) vragen om buiten de zittingszaal plaats te nemen. Dit kan de rechter bijvoorbeeld doen bij de bespreking van de persoonlijke omstandigheden van uw kind.

Spreekrecht

Bij ernstige misdrijven en in een aantal andere gevallen mogen slachtoffers (of de nabestaanden) gebruikmaken van het spreekrecht. Zij kunnen op de zitting bijvoorbeeld toelichten welke gevolgen het strafbaar feit voor hen heeft gehad. Soms heeft het slachtoffer in plaats daarvan een schriftelijke slachtofferverklaring opgemaakt. Deze wordt tijdens de zitting voorgelezen. Soms kunnen ook anderen, zoals ouders van een slachtoffer, het spreekrecht uitoefenen.

Schadevergoeding

Als het slachtoffer schadevergoeding vraagt van uw kind, mag hij dat verzoek tijdens de zitting toelichten. Mogelijk beslist de rechter dat het slachtoffer (voor een deel) recht heeft op de schadevergoeding. Het verzoek om de schadevergoeding te betalen is in principe gericht aan uw kind.

• Was uw kind jonger dan 14 jaar toen het feit werd gepleegd? En had u toen het gezag over het kind? Dan gaat de rechter ervan uit dat het verzoek tot vergoeding van de schade aan u wordt gedaan. U moet dan het bedrag betalen dat de rechter toewijst
• Was uw kind 14 jaar of ouder? Dan moet uw kind het toegewezen bedrag in principe zelf betalen. De rechter kan aan uw kind ook een schadevergoedingsmaatregel opleggen om ervoor te zorgen dat hij het geld betaalt.

• Meer informatie voor slachtoffer

Geen publiek

Niet openbaar

De zitting vindt in principe achter gesloten deuren plaats. Dat betekent dat bij de zitting geen publiek mag zijn. Alleen de betrokkenen, zoals ouders, slachtoffers, getuigen en deskundigen mogen in principe aanwezig zijn.

Soms wel openbaar

De kinderrechter kan besluiten om de hele zitting of een gedeelte in het openbaar te houden, bijvoorbeeld als:

• de verdachte het strafbare feit pleegde in een periode waarin hij voor een deel minderjarig en voor een deel meerderjarig was
• het maatschappelijk belang heel groot is

Leeftijdsbeperking

Is de zitting openbaar? Dan mag iedereen ouder dan 12 jaar de zitting bijwonen. Kinderen tussen de 12 en 16 jaar moeten worden begeleid door een volwassene. De rechter kan in bijzondere gevallen bepalen dat bezoekers onder de 18 jaar niet of alleen onder begeleiding een strafzitting mogen bijwonen.

Inhoudelijke behandeling

Aan het begin moet de rechter vaststellen dat alle regels en voorschriften tijdens het strafrechtelijk onderzoek zijn nageleefd. En dat hij de juiste rechter is om de zaak te behandelen. Daarna zal hij 4 vragen moeten beantwoorden:

1. Is het 'wettig en overtuigend' bewezen dat uw kind het feit gepleegd heeft? Deze vraag beantwoordt de rechter aan de hand van:
• wettige (volgens de wet toegestaan) bewijsmiddelen
  zoals de aangifte, getuigenverklaringen, deskundigenverklaringen en beeldmateriaal dat de rechter zelf heeft gezien.
• zijn eigen overtuiging
  de rechter moet op grond van de bewijsmiddelen ervan overtuigd zijn dat uw kind het feit heeft begaan. Is de rechter hiervan niet overtuigd, dan spreekt hij uw kind vrij.
2. Is het feit strafbaar? Als het feit bewezen is, gaat de rechter na of het ook strafbaar is. Alle strafbare feiten zijn beschreven in de wet. In bijzondere omstandigheden kan het begrijpelijk zijn dat uw kind zich niet strikt aan de wet heeft gehouden. Bijvoorbeeld als sprake was van noodweer. Het feit is dan niet strafbaar.
   
3. Is uw kind strafbaar? Het kan zijn dat het plegen van de daad uw kind niet is aan te rekenen. In dat geval ontbreekt de schuld van uw kind en is uw kind niet strafbaar. Bijvoorbeeld omdat uw kind het strafbare feit onder invloed van een geestelijke stoornis heeft gepleegd (ontoerekeningsvatbaar) en er niets aan kon doen dat hij zo gehandeld heeft. 
4. Welke straf krijgt uw kind opgelegd? Als de rechter oordeelt dat uw kind het strafbare feit heeft begaan en daarvoor strafbaar is, besluit hij over een passende straf en/of maatregel die uw kind krijgt opgelegd.
   
   

Voor aanvang van de zitting

Op de dag van de zitting meldt u zich met uw kind bij de informatiebalie van de rechtbank. Een medewerker vertelt u waar jullie op de gang kunnen wachten. Als de zaak van uw kind aan de beurt is, roept de bode zijn naam en zaak. Iedereen gaat naar binnen en neemt plaats. Als uw kind nog in voorlopige hechtenis zit, brengt de parketpolitie uw kind via een andere weg naar binnen. Als de rechter binnenkomt, staat iedereen even op.

Verloop van de mondelinge behandeling

Bij de inhoudelijke behandeling richt de rechter zich op de inhoud van de strafzaak, met als doel om tot een oordeel te komen. De zitting verloopt als volgt:

• De rechter controleert de persoonsgegevens van uw kind en geeft een korte uitleg over zijn of haar rechten tijdens de zitting.
• De officier van justitie leest de tenlastelegging voor. Hierin legt hij uit van welk strafbaar feit uw kind wordt verdacht. De tenlastelegging staat ook in de dagvaarding.
• Zijn er getuigen en deskundigen opgeroepen? Dan leest de rechter hun namen voor. Heeft uw kind getuigen of deskundigen meegenomen die niet worden genoemd? Dan moet hij of zij die op dat moment direct opgeven. Doet uw kind dat niet, dan hoeft de rechter hen niet te horen.
• Onderzoek door de rechter. De rechter stelt vragen aan uw kind als verdachte en aan getuigen/deskundigen. Ook de officier van justitie en de advocaat krijgen de gelegenheid om vragen te stellen. De rechter geeft hen daarvoor het woord. Uw kind is niet verplicht op deze vragen te antwoorden (zwijgrecht). Uw kind hoeft ook niet, zoals de getuigen en deskundigen, een eed of belofte af te leggen.
• Verder bespreekt de rechter de documenten in het strafdossier (zoals verslagen van verhoren, bewijsmiddelen, onderzoeksresultaten). Als uw kind wil dat de rechter iets voorleest uit de documenten tijdens de zitting, dan kan hij of zij dat aan de rechter vragen. Uw kind kan de rechter ook vragen om documenten alsnog toe te voegen aan het dossier.
• Heeft een benadeelde partij (slachtoffer) een vordering voor een schadevergoeding ingediend? Dan behandelt de rechter deze. De benadeelde partij mag ook een mondelinge toelichting geven op de vordering.
• In sommige gevallen mag een slachtoffer spreekrecht uitoefenen. Het slachtoffer mag dan aan de rechter – los van een verzoek tot schadevergoeding – toelichten welke gevolgen het strafbare feit voor diegene heeft gehad.
• De rechter behandelt ook de persoonlijke omstandigheden van uw kind. U als ouder komt hierbij aan het woord.
• De officier van justitie geeft zijn standpunt over de zaak van uw kind (requisitoir) en zegt welke straf hij eist.
• Daarna houdt de advocaat of uw kind zelf een pleidooi. Dit is de verdediging van uw kind. Uw advocaat of het kind kan dan alles naar voren brengen waarvan hij denkt dat het van belang is.
• De officier van justitie mag reageren op het pleidooi.
• De advocaat of uw kind mag reageren op wat de officier heeft gezegd. Uw kind mag zelf geen vragen stellen aan de officier van justitie. Wel mag uw kind het aangeven als iets niet duidelijk is.
• Uw kind krijgt als verdachte het laatste woord, maar hoeft daarvan geen gebruik te maken.
• Na het laatste woord sluit de rechter het onderzoek. De rechter geeft aan wanneer hij uitspraak doet.

• Wat kunt u in de rechtszaal verwachten?

De uitspraak vindt in het openbaar plaats. Ook als de behandeling plaatsvond achter gesloten deuren.

Uitspraak

• Na de inhoudelijke zitting doet de kinderrechter meestal direct mondeling uitspraak (mondeling vonnis). De rechtbank stuurt in principe binnen 14 dagen een (verkorte) schriftelijke versie van het vonnis naar uw kind op. Als uw kind een advocaat heeft, ontvangt deze de beslissing.
• De meervoudige kamer doet meestal niet meteen uitspraak. In dat geval kijken namelijk 3 rechters naar de zaak (waarbij minimaal 1 van hen een kinderrechter is). De rechters moeten dan eerst met elkaar overleggen. Ze zetten hun beslissing op papier en doen in principe uiterlijk na 14 dagen uitspraak op een openbare zitting. 

Mogelijke uitspraken

De kinderrechter of meervoudige kamer kan uw kind onder meer: 

• vrijspreken
• een (al dan niet voorwaardelijke) straf of maatregel opleggen
  Welke straffen en maatregelen zijn er? 
• ontslaan van alle rechtsvervolging
  Dit betekent dat de rechter uw kind niet veroordeelt, hoewel het feit waarvan uw kind verdacht werd, is bewezen. Het gaat dan om bijzondere omstandigheden waarin het begrijpelijk is dat uw kind zich niet strikt aan de wet heeft gehouden. Het feit is dan niet strafbaar of uw kind is als dader niet strafbaar. Bijvoorbeeld als uw kind volgens de rechter gehandeld heeft uit zelfverdediging. 

Goed om te weten:

Zat uw kind in voorarrest? Als de rechter uw kind veroordeelt tot jeugddetentie (rijksoverheid.nl) dan kan hij de tijd die uw kind in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht daarop in mindering brengen (van de jeugddetentie aftrekken). Dat gebeurt ook als uw kind een werk- of leerstraf krijgt. De rechter trekt dan voor elke dag dat uw kind vastzat, een aantal uren van de werk- of leerstraf af. De rechter kan dit ook doen bij een geldboete.

Niet eens met uitspraak rechter?

Als uw kind het niet eens is met de beslissing van de rechter, kan het in hoger beroep gaan bij het gerechtshof.

Is uw kind veroordeeld en het niet eens met deze beslissing? Dan kan (de advocaat van) uw kind daartegen in hoger beroep gaan. De officier van justitie kan ook in hoger beroep gaan. Uw kind ontvangt hiervan bericht.

Het hoger beroep moet in principe binnen 14 dagen nadat de uitspraak is gedaan, worden ingediend bij de griffie van de rechtbank. Is (de advocaat van) uw kind te laat met het instellen van hoger beroep, dan kan het zijn dat het gerechtshof de zaak in hoger beroep niet in behandeling neemt.

• Hoger beroep strafzaak