Bart van Lierop ademt Europa. Hij spreekt zijn talen, werkt als raadsheer dagelijks met het Europese recht en probeert als nieuwe CCEJ-voorzitter rechters uit de 47 lidstaten van de Raad van Europa met elkaar te verbinden. Van Lierop: “In andere Europese landen zie je hoe kwetsbaar de democratische rechtsstaat is. We gaan daar in Nederland te nonchalant mee om.”

"Wat ik heel mooi vind is het bevlogen boekje Indignez-vous!, dat de Fransman Stéphane Hessel in 2010 schreef op 93-jarige leeftijd", vertelt  Bart van Lierop, senior raadsheer in het College van Beroep voor het bedrijfsleven. 'Verontwaardigt u!' betekent de titel letterlijk en Hessel roept zijn lezers op zich te verzetten tegen onverschilligheid. "Het is knap hoe hij in amper vijftien pagina's met veel elan laat zien waarom internationale samenwerking en de rechtsstaat zo belangrijk zijn. Hessel is inmiddels overleden, maar hij inspireert nog altijd jonge mensen over de hele wereld.'"

Het voorbeeld laat zien hoe sterk Van Lierop betrokken is bij de internationale dimensie van de Rechtspraak. Zijn recente benoeming tot voorzitter van de Consultative Council of European Judges (CCJE) van de Raad van Europa past hem dan ook als gegoten. Hij spreekt zijn talen, komt in zijn dagelijkse werk voortdurend in aanraking met het Europese recht en speelt graag een rol in het verbinden van de 47 lidstaten die bij de Raad van Europa zijn aangesloten. "Een van de fascinerende aspecten van het internationaal actief zijn vind ik het relativeren van je eigen opvattingen. Omdat je ziet hoe verschillend de organisatie en het functioneren van de rechtspraak in Europa is. Tegelijk worden er gezamenlijke fundamentele beginselen gedeeld, zoals de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht ten opzichte van de andere staatsmachten."

Die onafhankelijkheid is veel minder vanzelfsprekend dan wij in Nederland doorgaans denken, zegt Van Lierop. "In Georgië is onlangs een wetsvoorstel ingediend dat ertoe zou leiden dat een parlementaire commissie rechterlijke vonnissen terzijde kan schuiven." De CCJE probeert, samen met andere organen van de Raad van Europa, advies en steun te geven. Eind vorig jaar heeft de CCJE een tweede Situation Report uitgebracht, waarin een overzicht wordt gegeven van deze kwesties. "Als je deze problemen ziet, besef je hoe kwetsbaar de democratische rechtstaat is. We gaan daar in Nederland misschien te nonchalant mee om. Maar ook hier heeft de rechtsstaat voortdurend aandacht en onderhoud nodig."

Ook vakinhoudelijk is de CCJE actief: jaarlijks presenteert de Council een advies aan de Raad van Ministers (een ‘Opinion’) over thema’s als de kwaliteit van rechterlijke uitspraken of de samenstelling en bevoegdheden van een Raad voor de rechtspraak. Vorig jaar spraken de lidstaten over de verhouding tussen rechters en advocaten, Van Lierop had een actief aandeel in de voorbereiding. "De relatie tussen beide groepen is per land zeer verschillend. In Engeland zijn rechters vaak lang advocaat geweest zodat ze elkaar goed begrijpen. In Frankrijk missen ze die gezamenlijke achtergrond waardoor de verhoudingen veel minder goed zijn. Nederland zit ertussen in, maar ook hier is er vaak onbegrip tussen rechters en advocaten over hun wederzijdse rol".

Van Lierop kan het weten, want in het begin van zijn loopbaan was hij advocaat in Maastricht, Den Haag en Brussel. "Het is goed om te weten wat er speelt aan de andere kant van de tafel. Het is voor rechters goed om verschillende werelden te kennen”. Daarom is Van Lierop positief over de nieuwe rechtersopleiding, met een grotere nadruk op extra maatschappelijke ervaring. Hij raadt de rechters in opleiding aan zeker een stage in het buitenland te volgen, bijvoorbeeld in Luxemburg of Straatsburg. "Dat is een enorm verruimende ervaring."

De Opinions en het Situation Report van de CCJE staan op de website van de Raad van Europa (coe.int).